ΤΟΥ ΙΑΚΩΒΟΥ ΚΑΚΟΥΡΗ
Το καλοκαίρι του 1994, στο Κύπελλο ΟΥΕΦΑ η Ανόρθωση είχε αποκλείσει τη βουλγάρικη Σιούμεν, με δύο νίκες παρακαλώ, κι όλα έδειχναν ότι έκτιζε ένα πανίσχυρο σύνολο (με λεγεωνάριους τους Τόζα Σάπουριτς, Σίνισα Γκόγκιτς, Σέρπο Νίκολιτς και Μαγκντί Τολμπά και πολλούς Κύπριους διεθνείς, όπως οι Νίκος Παπαναγιώτου, Χάρης Χαραλάμπους, Σπύρος Καστάνας, Δημήτρης Ασσιώτης κ.ά.).
Στη Βουλγαρία κόντρα στη Σιούμεν η «Κυρία» που είχε νικήσει στο «Αντώνης Παπαδόπουλος» με 2-0 (σκόρερ οι Χαραλάμπους 19΄και Νίκολιτς 39΄) είχε πετύχει την πρώτη της εκτός έδρας νίκη (2-1) στα Κύπελλα Ευρώπης με τα τέρματα των Ασσιώτη (60΄) και Γκόγκιτς (87΄). Μόνο που η κλήρωση στην επόμενη φάση την είχε φέρει αντιμέτωπη με την Αθλέτικ Μπιλμπάο, την αντίπαλο που βρίσκει στον δρόμο του ο ΑΠΟΕΛ στη φάση των «32» του Γιουρόπα Λιγκ.
Την παραμονή του αγώνα με αντιπάλους τους Βάσκους, έγινε η καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου στο ξενοδοχείο «Κλεοπάτρα» στη Λευκωσία, κάποιος Ισπανός συνάδελφος είχε τη φαεινή ιδέα να ζητήσει από τον προπονητή της Ανόρθωσης, τον Ανδρέα Μουσκάλλη, να κάνει πρόβλεψη για το ματς. «Θα νικήσουμε με ένα ή δύο τέρματα διαφορά», απάντησε κοφτά ο Ανδρέας Μουσκάλλης, κι όλοι μείναμε με ανοικτό τον στόμα.
Πριν από 22 χρόνια η διαφορά του κυπριακού ποδοσφαίρου με τα προηγμένα πρωταθλήματα της Ευρώπης, είχαν απόσταση Γης – Σελήνης κι η ατάκα του Μουσκάλλη έμοιαζε με… ιεροσυλία. Κι όμως, κάτι περισσότερο απ’ όλους τους υπόλοιπους γνώριζε ο κύριος Ανδρέας. Στις 13 Σεπτεμβρίου 1994, η Ανόρθωση γινόταν η πρώτη κυπριακή ομάδα που νικούσε ισπανική. Με σκόρερ τους Γκόγκιτς 6’ και Πούνα 41’ γράφτηκε εκείνο το 2-0 που ακόμη και σήμερα αποτελεί σημείο αναφοράς.
Δύο εβδομάδες αργότερα, ο επαναληπτικός στο Σαν Μαμές, τον «λάκκο των λεόντων» του Μπιλμπάο, όπου εκείνες τις ημέρες διοργανωνόταν μία μεγάλη εμπορική έκθεση και δεν υπήρχε δωμάτιο σε ξενοδοχείο, ούτε για δείγμα. Είναι ενδεικτικό ότι οι οπαδοί της «Κυρίας» που βρέθηκαν στη χώρα των Βάσκων, φιλοξενήθηκαν στο Σαν Σεμπαστιάν που απέχει 100 χιλιόμετρα από το Μπιλμπάο!
Άλλο να ακούς για τον «λάκκο των λεόντων» κι άλλο να το βιώνεις. Τριάντα πέντε χιλιάδες οπαδοί της Αθλέτικ είχαν δημιουργήσει μία «κόλαση» για να βοηθήσουν την ομάδα τους να φτάσει στη μεγάλη ανατροπή. Στο μάθημά του προς τους παίκτες, ο Ανδρέας Μουσκάλλης περιορίστηκε μόνο στα αμυντικά τους καθήκοντα.
Ο στόπερ Σπύρος Καστάνας, ζήτησε διευκρινίσεις: «Κύριε Ανδρέα, δεν μας είπατε τι θα κάνουμε όταν κερδίζουμε κόρνερ. Εμείς θα προωθούμαστε;». «Όταν κερδίσουμε κόρνερ, θα σας πω εκείνη την ώρα τι θα κάνετε», σχολίασε ο Ανδρέας Μουσκάλλης. Το δε ερώτημα του Καστάνα, αποδείχθηκε ρητορικό… Κόρνερ; Μία – δύο φορές πέρασε η Ανόρθωση τη σέντρα κι αν θυμάμαι καλά ο Σέρπο Νίκολιτς σούταρε από απόσταση 30 μέτρων! Προφανώς για να κάνει καθυστέρηση.
Η αλήθεια είναι ότι στις τάξεις της «Κυρίας» δεν μιλούσαν για πρόκριση παρά το 2-0 στον πρώτο αγώνα. Αιτία ήταν οι βασικές απουσίες του τιμωρημένου με κάρτες Σάπουριτς και του τραυματία Γκόγκιτς, οι οποίοι ήταν η… μισή ομάδα. Στο 24’ με δύο τέρματα των Γκερέρο (18’, 24’) το σκορ ήταν 2-0! Οι Βάσκοι είχαν πάρει τα πάνω τους, το γήπεδο ήταν κατηφορικό προς την εστία του Νίκου Παναγιώτου και οι οπαδοί τους στην εξέδρα δεν σταμάτησαν λεπτό να τραγουδούν και να… ουρλιάζουν.
Τα χειρότερα δεν άργησαν να έρθουν. Στο 50’ αποβλήθηκε ο Άντρος Παναγιώτου για φάουλ πάνω στον Βαλβέρδε (του σημερινού προπονητή της Αθλέτικ) και στο 65’ αντίκρισε κόκκινη και ο Τσαγγάρης για φάουλ πάνω στον Γκερέρο. Με εννέα παίκτες η «Κυρία» με έντεκα η Μπιλμπάο, ο αγώνας ήταν ένας εφιάλτης από τις κατά κύμματα βάσκικες επιθέσεις. Η φράση «μισό γήπεδο» χάνει τη σημασία της.
Όλοι οι παίκτες της Αθλέτικ ήταν μέσα και λίγο έξω από την περιοχή της Ανόρθωσης! «Σε κάποια στιγμή, φώναξα στον Χάρη Χαραλάμπους να ανέβουμε λίγο πάνω, να κερδίσουμε λίγα μέτρα και μου απάντησε: “Μα που να πάμε, αφού εν ούλλοι δαμέ!”», θυμήθηκε ο Νίκος Παναγιώτου, ο οποίος πρέπει να είχε κάνει καμιά 20αριά επεμβάσεις, τουλάχιστον… Αν υπήρχε στατιστική, οι τελικές προσπάθειες θα ήταν… επιεικώς 39-1!
Το γκολ του Αδρινούα στο 89’ που έδωσε την πρόκριση στην Αθλέτικ ήταν «λυτρωτικό» όχι μόνο για τους γηπεδούχους, αλλά και για τους παίκτες της Ανόρθωσης. «Εβοήθησε μας ο Θεός, διότι αν παίζαμε ημίωρη παράταση κανένας δεν θα άντεχε αυτό το μαρτύριο…», είχε εκμυστηρευθεί στους δημοσιογράφους παίκτης της «Κυρίας».
Το τελευταίο σφύριγμα στο Σαν Μαμές επιφύλαξε μία πρωτόγνωρη έκπληξη για την αποστολή της Ανόρθωσης στο Μπιλμπάο. Τριάντα πέντε χιλιάδες θεατές των γηπεδούχων, όρθιοι χειροκροτούσαν θερμά τους παίκτες της κυπριακής ομάδας και ξαφνικά άρχισαν να φωνάζουν ασταμάτητα και ρυθμικά «Famagusta – Famagusta («Αμμόχωστος – Αμμόχωστος») και «Freedom to Cyprus» («Ελευθερία στην Κύπρο»)! Στην αρχή ακουγόταν σαν βουητό, αλλά με την πάροδο του χρόνου ολόκληρος ο «λάκκος των λεόντων», με την κρυστάλλινη ιαχή του, αποθέωνε την Ανόρθωση, την Αμμόχωστο και τον προσφυγικό κόσμο της Κύπρου!
Η Χώρα των Βάσκων, οι επαρχίες της Αλάβα, της Μπιθκάια και της Γκιπούθκοα, με το ξέσπασμα των κατοίκων της, ταυτιζόταν με τον αγώνα της Ανόρθωσης για την επιστροφή στην κατεχόμενη πόλη μας. Εν έτει 1994, η ΕΤΑ, η βασκική εθνικιστική και αυτονομιστική οργάνωση, που αγωνιζόταν με στόχο την αυτοδιάθεση και την ανεξαρτησία των Βάσκων ήταν σε πλήρη δράση…
Η ευαισθητοποίηση των Βάσκων και οι φωνές τους για «Ελευθερία στην Κύπρο» προήλθε κυρίως από μία συνέντευξη που παραχώρησε σε βάσκικο τηλεοπτικό κανάλι, την προηγούμενη του αγώνα, ο προπονητής της Ανόρθωσης, Ανδρέας Μουσκάλλης. Σε ερώτηση σχετικά με τις απουσίες του Σάπουριτς και του Γκόγκιτς και τις πιθανότητες πρόκρισης της Ανόρθωσης, ο κ. Μουσκάλλης ανέφερε ότι, αυτό που ενδιέφερε πρωτίστως την ομάδα του δεν ήταν η πρόκριση, αλλά η προβολή της κατεχόμενης Αμμοχώστου και η γνωστοποίηση του προβλήματος σε όλο τον κόσμο.
«Εμείς ήρθαμε εδώ για να σας πούμε ότι εκπροσωπούμε μια πόλη που σήμερα είναι σκλαβωμένη. Εκπροσωπούμε έναν λαό που θέλει να επιστρέψει στον τόπο που γεννήθηκε. Δεν μας ενδιαφέρουν ούτε τα γκολ, ούτε η νίκη, ούτε η πρόκριση. Το ποδόσφαιρο για μας είναι αγώνας επιβίωσης, ένδειξη της ατσαλένιας θέλησης που έχουμε να αγωνιστούμε για τον τόπο μας», ήταν τα λόγια του Ανδρέα Μουσκάλλη που συγκλόνισαν.
Η συνέντευξη μεταδόθηκε 24 ώρες πριν από τον αγώνα, με αποτέλεσμα να ευαισθητοποιηθούν οι οπαδοί της Μπιλμπάο και να εξωτερικεύσουν τα συναισθήματά τους στο γήπεδο. Εκείνο το βράδυ, η Ανόρθωση έχασε 0-3, αλλά στην ουσία κέρδισε, αφού πέτυχε τον αντικειμενικό της στόχο.