H Μάντεχ Μπορχανί γεννήθηκε στο σταυροδρόμι της Περσίας. Στο Ισφαχάν (ή Ισπαχάν) των αρχιτεκτονικών θαυμάτων, των επιβλητικών παλατιών, των πολύβοων αγορών.
Στο σπάνιο ρόδο της Ανατολής. Και όπως το ομώνυμο είδος ρόδου της Δαμασκού τρύπωσε στους κήπους της Ευρώπης, έτσι κι εκείνη έβαλε στόχο ζωής να δείξει στην υπεροπτική Γηραία Ήπειρο ότι στην πόλη της, στη χώρα της, οι γυναίκες έχουν θέση στον αθλητισμό. Ότι μπορούν να κρύβουν το σώματος τους ή να το εκθέτουν περήφανα ζητώντας: «Ελευθερία» και «Ζωή», να χορεύουν γύρω από φωτιές κι οδοφράγματα, να διεκδικούν, να κατακτούν και να κυνηγούν τα όνειρά τους.
Η Μάντι, όπως την αποκαλούν οι δικοί της άνθρωποι, ξεκίνησε το βόλεϊ στα 17 της χρόνια, όταν ενηλικιώθηκε άφησε το Ισπαχάν για την Τεχεράνη. Έκτοτε ζει μόνη αφιερώνοντας τη ζωή της στο άθλημα.
«Ήταν αστείο για μένα και για τους ανθρώπους γύρω μου… Ήμουν δυνατή αλλά δεν είχα δεξιότητες, μπορούσα απλά να χτυπήσω την μπάλα και ήταν αστείο γιατί οι περισσότερες μπαλιές μου ήταν έξω, όχι απλά λίγο, αλλά κατευθείαν στον τοίχο», θυμάται ερωτηθείσα για την πρώτη της ανάμνηση σε γήπεδο βόλεϊ. Και απαντά: «με έκανε υπομονετική, ανταγωνιστική, σοφότερη και ευγνώμων», όταν τη ρωτώ τί της προσέφερε η ενασχόληση με τον αθλητισμό.
Το ταξίδι της 35χρονης διαγώνιας του Ηλυσιακού ήταν μακρύ και δαιδαλώδες μα οι δυσκολίες δεν καθρεφτίζονται στα μάτια της. Ούτε το: «τα κατάφερα» ψελλίζει. Κι ας έγινε η πρώτη Ιρανή παίκτρια βόλεϊ που παίζει εκτός της χώρας, κι ας έδωσε αγώνα με την Ομοσπονδία για να μπορεί εκείνη και οι συμπαίκτριές της στην Εθνική να αγωνίζονται με σωστή αθλητική περιβολή. Κι ας κυνηγούσε το βήμα παραπάνω βγάζοντας το χιτζάμπ της παρά το δεδομένο ρίσκο.
Η Μάντεχ Μπορχανί διηγείται στο GWomen το ταξίδι της δικής της απελευθέρωσης.
«Ό,τι είμαι σήμερα οφείλεται στην άνευ όρων αγάπη και υποστήριξη των γονιών μου»
«Γεννήθηκα σε μια ιστορική πόλη που ονομάζεται Ισφαχάν και μεγάλωσα σε μια παραδοσιακή, αλλά υποστηρικτική οικογένεια. Ό,τι είμαι σήμερα οφείλεται στην άνευ όρων αγάπη και υποστήριξη των γονιών μου. Χωρίς αυτούς, δεν θα ήμουν σε θέση να κάνω αυτό που κάνω σήμερα. Έτσι, ευχαριστώ ειλικρινά τον Θεό που έχω έναν πατέρα και μια μητέρα που είναι πάντα περήφανοι για μένα και είμαι κι εγώ γι ‘αυτούς.
Κατά τη διάρκεια της παιδικής μου ηλικίας ήμουν τόσο άτακτη και πολύ υπερκινητική. Πάντα ήθελα να κάνω σωματικές δραστηριότητες ειδικά με μια μπάλα, αλλά μου άρεσε ιδιαίτερα το ποδόσφαιρο! Μπορώ να σας πω ότι ήμουν πραγματική οπαδός του ποδοσφαίρου και είχα μεγάλο σεβασμό για τους ποδοσφαιριστές… Το πρότυπό μου εκείνη την περίοδο της ζωής μου ήταν ο Ahmadreza Abedazede, ο τερματοφύλακας και αρχηγός της εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου του Ιράν και πάντα ακολουθούσα τις πράξεις του και προσπαθούσα να τον μιμηθώ», λέει.
Το σχολείο δεν ήταν το δυνατό της σημείο. Δεν της άρεσε το διάβασμα. Οι γονείς της την πίεζαν πάντα να επικεντρωθεί στις σχολικές εργασίες, αλλά δεν ήθελε. Παρά την έλλειψη ενδιαφέροντος ωστόσο δεν ήταν κακή μαθήτρια. «Κατά τη διάρκεια των σχολικών μου χρόνων δεν έμεινα ποτέ πίσω στις σπουδές μου πάντα περνούσα τα μαθήματά μου με καλό επίπεδο. Όταν ήμουν στο λύκειο (γύρω στα 15-16) άρχισα να μαθαίνω πώς να γίνομαι αθλήτρια. Έπαιζα μπάσκετ, χάντμπολ και στίβο και αγωνιζόμουν σε άλλα αθλήματα για μικρό χρονικό διάστημα. Μπορώ να πω ότι ήμουν επιτυχημένη σε όλα τα αθλήματα, αλλά στο τέλος της ημέρας επέλεξα το βόλεϊ επειδή είναι ένα ομαδικό άθλημα και οι γονείς μου επίσης με ενθάρρυναν να το επιλέξω», διηγείται.
«Ξεκίνησα το βόλεϊ στα 17 μου στον σύλλογο Sepahan και μετά από ένα χρόνο παιχνιδιού κλήθηκα στην εθνική ομάδα σε ηλικία 18 ετών. Το 2019 επιλέχθηκα ως αρχηγός της εθνικής μου ομάδας. Οι παίκτριες ψήφισαν. Έλαβα 22 ψήφους από τις 23», αναφέρει χρωματίζοντας τη φωνή της με την περηφάνια που πηγάζει από την εμπιστοσύνη των συμπαικτριών της.
«Κυβέρνηση και Ομοσπονδία ίδρυσαν την εθνική για να δείξουν οτι ενδιαφέρονται για τις γυναίκες»
Υπήρξαν αντιδράσεις όταν επέλεξες να ασχοληθείς με τον αθλητισμό;
«Στην οικογένειά μου, πριν από εμένα, δεν υπήρχε κάποιος που έκανε κάποιο άθλημα. Κορίτσια κι αγόρια της οικογένειας σπούδαζαν, το ίδιο και οι αδερφές μου. Γι αυτό και οι γονείς μου με πίεζαν να διαβάζω περισσότερο. Αλλά μέσα μου υπήρχε χώρος μόνο για τον αθλητισμό. Ήμουν έξυπνη, δεν διάβαζα όσο οι αδερφές μου, αλλά όταν άκουγα κάτι, ήταν αρκετό για εμένα για να το αποστηθίσω, να το μάθω. Μετά από κάποια χρόνια οι δικοί μου κατάλαβαν ότι έχω ταλέντο στο βόλεϊ…»
Από την πολιτεία υπήρξε κάποια αντίδραση; «Όσον αφορά στην κυβέρνηση, όλες οι γυναίκες είχαμε πρόβλημα. Μιλάμε για 15 και περισσότερα χρόνια πίσω. Είχαμε μια γυναικεία ομάδα βόλεϊ, αλλά δεν λειτουργούσε με όρους πρωταθλητισμού. Ήταν απλώς για παιχνίδια επίδειξης. Μετά το 2007, ιδρύθηκε η Εθνική Ομάδα. Χρόνο με το χρόνο βελτίωσαν το πλάνο λειτουργίας, αλλά βέβαια πρέπει ακόμα να γίνουν πολλά…».
Υπάρχουν ακαδημίες, ομάδες μικρότερων ηλικιών, πες μας για την κατάσταση του γυναικείου αθλητισμού στο Ιράν και την εθνική ομάδα: «Η εθνική ομάδα γυναικών ήταν περισσότερο για επίδειξη από την πλευρά της κυβέρνησης και της ομοσπονδίας του Ιράν για να δείξουν στον κόσμο ότι η χώρα ενδιαφέρεται για τις γυναίκες. Ωστόσο, παίζαμε με ένα είδος χιτζάμπ που δεν ήταν κατάλληλο για σωματικές δραστηριότητες. Υπάρχει επιπλέον μια Επιτροπή στο Υπουργείο Αθλητισμού του Ιράν που αποφασίζει για την κάλυψη των γυναικών.
Πιστεύω ότι δεν έχουν την κατάλληλη γνώση για το τί χρειάζεται για να είσαι αθλητής/αθλήτρια και πόσο σωματικά απαιτητικά μπορεί να είναι τα αθλήματα. Ως εκ τούτου, επέλεξαν το χειρότερο υλικό για τις φανέλες της γυναικείας ομάδας και όχι αυτό που χρειαζόταν για να αγωνιστούν σωστά και άνετα. Αποφάσισαν ότι αυτό πρέπει να αλλάξει. Το κυνήγησα και τελικά άλλαξα την στολή το 2020, μετά από πολλές προκλήσεις μαζί τους. Τώρα είμαι χαρούμενη γιατί ξέρω ότι τα κορίτσια του Ιράν έχουν μια πολύ πιο κατάλληλη ενδυμασία για να παίξουν».
Σε επίπεδο συλλόγων υπάρχουν μικρότερες ηλικιακά ομάδες; «Σε επίπεδο συλλόγων υπάρχουν πολλές ομάδες με πολύ περιορισμένη στήριξη και ως εκ τούτου περιορισμένες δυνατότητες. Ο πρώτος μου μισθός, για παράδειγμα, ήταν 500 ευρώ. Όσον αφορά στην εθνική, τα προηγούμενα χρόνια δεν είχαμε ακαδημίες, απλώς κάποιος μπορεί να αναγνώριζε ότι κάποιο κορίτσι έχει ταλέντο και να την καλούσε στην εθνική. Τα τελευταία 3-4 χρόνια αυτό αλλάζει. Έχουμε μια Επιτροπή που βρίσκει τα ταλέντα σε μικρή ηλικία.
Όσον αφορά στους γυναικείους συλλόγους δεν υπάρχουν ομάδες μικρότερων ηλικιών. Υπάρχουν λιγοστές ακαδημίες, έχω κι εγώ μια με την συνεργάτιδά μου, που προσπαθούμε να αναγνωρίσουμε τα κορίτσια που έχουν ταλέντο και να τα βοηθήσουμε να εξελιχθούν και ύστερα να τις συστήσουμε σε διάφορες ομάδες. Αλλά για να καταλάβεις, στην πρώτη κατηγορία του πρωταθλήματος βόλεϊ υπάρχουν 8 ομάδες και καμία δεν έχει μικρότερη ηλικιακά ομάδα».
Άρα οι Ιρανές αθλήτριες προσπαθούν χωρίς κατάλληλες υποδομές ή στήριξη. «Πραγματικά οι Ιρανές αθλήτριες δεν βρίσκονται σε καλή κατάσταση. Αυτό φαίνεται στους μισθούς και τις τεχνικές εγκαταστάσεις μας, ναι, στις μέρες μας σημειώνεται πρόοδος, αλλά ακόμα δεν είναι αρκετή για να είναι ανταγωνιστική με άλλες χώρες… Παρά τις προκλήσεις, μπορώ πω ότι όλες οι Ιρανές αθλήτριες εξακολουθούν να εργάζονται σκληρά και να προσπαθούν να βελτιωθούν. Σχετικά με τις σημερινές παίκτριες πιστεύω ότι έχουν πολύ ταλέντο και δυνατότητες. Ωστόσο, χρειάζονται περισσότερη υποστήριξη για να είναι πιο επιτυχημένες. Θα ήθελα να βοηθήσω προς αυτή την κατεύθυνση έχοντας περισσότερες επιτυχίες στην καριέρα μου, προκειμένου να γίνει γνωστό το γυναικείο βόλεϊ στο Ιράν».
«Φεύγοντας στο εξωτερικό ανοίξαμε τον δρόμο για όλες τις Ιρανές αθλήτριες»
Μας είπες ότι άλλαξες την στολή της Εθνικής, πες μας περισσότερα γι’ αυτό:
«Το 2007 η Ομοσπονδία του Υπουργείου Αθλητισμού αποφάσισε να ιδρύσει μια εθνική ομάδα βόλεϊ και σχεδίασαν τα ρούχα για τις παίκτριες. Ήταν ένα μακρύ παντελόνι, ένα t-shirt και μια ακόμα μπλούζα, συν το χιτζάμπ, ήταν απίστευτα ζεστό. Τα παιχνίδια μας ήταν στην νότια Ασία, σε αυτό το σημείο της ηπείρου ο καιρός είναι τόσο ζεστός και έχει υγρασία. Ήταν επίπονο για μας να παίζουμε. Χάναμε απίστευτη ενέργεια. Το 2009 επιλέχθηκα ως αρχηγός κι από την αρχή προσπάθησα να αλλάξω αυτή την ενδυμασία, έγινε βασικός μου στόχος.
Μίλησα με τον προπονητή, με τον αντιπρόεδρο της Ομοσπονδίας. Τους πίεσα αρκετά. Τους μιλούσα συνεχώς γι αυτό. Μετά από ένα χρόνο λοιπόν αποδέχθηκαν την ιδέα μου και πήγαμε στην Επιτροπή για να κάνουμε μια νέα κουβέντα με στόχο να βελτιωθεί η εμφάνιση της ομάδας, να γίνει πραγματικά μια αθλητική περιβολή, κατάλληλη για μια αθλήτρια.
Σορτσάκι, φανέλα, αθλητικό κολάν. Να μοιάζουμε με αθλήτριες. Τελικώς το δέχθηκαν. Πριν από αυτές τις ενέργειες, πολλές συμπαίκτριές μου ανησυχούσαν. Μου έλεγαν: “Μάντι, ίσως να μην είναι καλή ιδέα, μπορεί να μας κάνει κακό”. Όμως εγώ τους έλεγα να με πιστέψουν. “Μην φοβάστε, απλώς πιστέψτε με και στηρίξτε με”. Τώρα μου λένε ότι είναι πολύ χαρούμενες, γιατί πλέον τα ρούχα μας είναι άνετα».
Είσαι η πρώτη παίκτρια βόλεϊ από το Ιράν που παίρνει μεταγραφή στο εξωτερικό, πόσο εύκολο ήταν αυτό;
«Όταν ήμουν 24 ετών προσπάθησα να βελτιωθώ ώστε να γίνω επαγγελματίας αθλήτρια και ήξερα ότι έπρεπε να πάω στο εξωτερικό και να μάθω, για να αποκτήσω περισσότερες εμπειρίες. Προσπάθησα να έρθω σε επαφή με πολλούς προπονητές και φορείς αλλά δυστυχώς το γυναικείο βόλεϊ του Ιράν ήταν άγνωστο στον κόσμο και δεν τους ενδιέφερε να με βοηθήσουν. Ήταν απογοητευτικό να ακούω τις… ιδέες τους για τις Ιρανές αθλήτριες.
Αλλά ποτέ δεν έχασα την ελπίδα, απλά προσπαθούσα όλο και περισσότερο. Αλλά ήξερα ότι αν έφευγα για το εξωτερικό η καριέρα μου θα μπορούσε να τελειώσει μετά την ηλικία των 29 ετών. Ωστόσο, τον Ιανουάριο του 2019 η ζωή μου στο άθλημα άρχισε να αλλάζει. Μεταγράφηκα στο σύλλογο Shumen της Βουλγαρίας με την καλύτερη φίλη μου Zeinab Giveh και αναγνωριστήκαμε ως οι πρώτες Ιρανές που έπαιξαν στο εξωτερικό και παίξαμε με τα χιτζάμπ μας, που ήταν εκπληκτική τιμή για όλες τις Ιρανές αθλήτριες, επειδή είχαμε επιτέλους ανοίξει την πόρτα γι ‘αυτές, γεγονός που με παρακίνησε ακόμη περισσότερο από ό, τι πριν.
Μετά μετακόμισα στην Τουρκία και έπαιξα εκεί για 4 σεζόν στη σειρά, για 4 διαφορετικούς συλλόγους. Και κάθε σεζόν είχα καλές επιδόσεις. Το 2020 πέτυχα τους δεύτερους περισσότερους πόντους από όλες τις παίκτριες του πρωταθλήματος. Ειλικρινά προσπάθησα να μεταγραφώ στην Ευρώπη, αλλά τα πρακτορεία μου μού έλεγαν ότι λόγω του χιτζάμπ και του ιρανικού διαβατηρίου δεν θα τα καταφέρω. Αλλά και πάλι επέμεινα και παρέμεινα αισιόδοξη. Αποφάσισα δε να παίξω χωρίς χιτζάμπ την τελευταία μου σεζόν στην Τουρκία. Μετά από αυτό, έλαβα 5 προτάσεις από διαφορετικές χώρες… Εν τέλει επέλεξα την Ελλάδα και τον Ηλυσιακό για να εξερευνήσω περισσότερα και να προσπαθήσω να βελτιωθώ και να πετύχω και τους στόχους της ομάδας».
«Στο εξωτερικό όλη η προσοχή ήταν στην εξωαγωνιστική μου συμπεριφορά»
Πώς είναι η μέχρι τώρα εμπειρία σου στην Αθήνα και τον Ηλυσιακό;
«Είναι η πρώτη μου εμπειρία στην Αθήνα και τον Ηλυσιακό και ήταν πραγματικά υπέροχα από την πρώτη στιγμή που ήρθα εδώ. Στο πρωτάθλημα υπάρχουν πολλές προκλήσεις, είναι λογικό. Υπάρχουν καλές και κακές στιγμές -σε αθλητικό πλαίσιο- όπως συμβαίνει πάντοτε στον αθλητισμό. Είμαι πολύ χαρούμενη εδώ, με τη διοίκηση, την προπονήτριά μου, όλο το staff. Οι συμπαίκτριές μου είναι πραγματικά πολύ καλές, ιδιαίτερα οι Ελληνίδες είναι πολύ φιλόξενες. Το φαγητό είναι τέλειο, μπορώ να σου πω ότι μετά το διάλειμμα για τις γιορτές (σ.σ. των Χριστουγένων) επέστρεψα με 3 επιπλέον κιλά. Οπότε αυτό αποδεικνύει ποσο μ αρέσει το φαγητό (γέλια). Είμαι ειλικρινά χαρούμενη εδώ. Δεν ξέρω τί επιφυλάσσει το μέλλον για εμένα και την ομάδα, αλλά τώρα είμαι εδώ και θέλω να βοηθήσω την ομάδα να πετύχει τους στόχους της. Να μείνουμε στην κατηγορία και ύστερα να να πάμε στα play offs. Πιστεύω το αξίζουμε. Παίζουμε καλά, σαν ομάδα».
Όταν προσπαθούσες να κλείσεις μια μεταγραφή στο εξωτερικό ο κόσμος ήταν ιδιαίτερα διστακτικός, θες να μας πεις τί έλεγαν;
«Ιρανή, γυναίκα, αθλήτρια ήταν κάτι άγνωστο για όλο τον κόσμο. Όταν λοιπόν απευθύνθηκα σε ανθρώπους του αθλητισμού να με βοηθήσουν να πάρω μεταγραφή στην Ευρώπη ή απλώς να με συμβουλέψουν μου έλεγαν: “Ω είσαι από το Ιράν, δεν έχετε αθλήτριες εκεί, είναι αδύνατον”. Προσπαθούσα να τους εξηγήσω λοιπόν πως έχουν τα πράγματα, πως είναι η δική μου κατάσταση, αλλά και γενικά ότι τα πράγματα βελτιώνονται. Στο τέλος μου απαντούσαν “συγγνώμη δεν μπορούμε να σε βοηθήσουμε, είσαι από το Ιράν, δεν γνωρίζουμε τίποτα για τον αθλητισμό στο Ιράν, κι επιπλέον υπήρχε πάντοτε το πρόβλημα με το διαβατήριο”.
Ήταν πολύ δύσκολο να βρω μια ομάδα. Τελικά κατέστη δυνατό μέσω ενός Τούρκου μάνατζερ [ανεπίσημου μάνατζερ] που μου βρήκε μια ομάδα στη Βουλγαρία. Εκεί με αποδέχθηκαν, μου επέτρεψαν να παίξω με το χιτζάμπ. Ήμουν η πρώτη γυναίκα από το Ιράν που αγωνιζόταν εκτός χώρας. Ήταν σημαντικό για εμένα, την οικογένενειά μου, τη χώρα μου, τους φίλους μου».
«Βέβαια όλη η προσοχή ήταν πάνω μου. Και όλοι πρόσεχαν την συμπεριφορά μου. Δεν τους ένοιαζε πώς έπαιζα. Δεν ήταν σημαντικό αυτό για εκείνους. Πρόσεχαν τις πράξεις μου εντός κι εκτός αγωνιστικού χώρου. Αν θα παίξω με το χιτζάμπ ή όχι. Αν θα βγω έξω με το χιτζάμπ ή χωρίς αυτό. Δεν τους ένοιαζε το πώς θα παίξω. Άλλες ήταν οι προτεραιότητες για τη κυβέρνηση και την Ομοσπονδία. Τελικώς έμεινα εκεί για τρεις μήνες. Μείναμε στην κατηγορία, αυτός ήταν ο στόχος της ομάδας. Βέβαια έχω κάποιες κακές αναμνήσεις γιατί από τους 3 μήνες, με πλήρωσαν μόνο για τους 2. Αν και εκείνη την περίοδο τα χρήματα δεν ήταν σημαντικά για εμένα. Ήθελα απλώς να ανοίξω τον δρόμο, να παίξω στο εξωτερικό, να δείξω στην Ευρώπη ότι ναι, υπάρχει γυναικείος αθλητισμός στο Ιράν. Να εξερευνήσω νέα πράγματα, να βελτιωθώ».
Ήταν δύσκολο να μένεις μόνη σου σε μια ξένη χώρα; «Δεν ήταν δύσκολο για μένα να ζήσω μόνη μου σε ξένη χώρα γιατί έφυγα από το σπίτι μου όταν έκλεισα τα 18. Πήγα στην Τεχεράνη για να βελτιωθώ, εκεί είναι οι καλύτερες ομάδες βόλεϊ στη χώρα, οπότε υπέγραψα με έναν σύλλογο της πρωτεύουσας και μετακόμισα μόνη μου. Έτσι γενικά δεν ήταν πρόβλημα για μένα. Από τα 18 μέχρι τώρα ζω μόνη μου».
Βιοπορίζεσαι μόνο από το βόλεϊ ή κάνεις κι άλλες δουλειές παράλληλα: «Έχω μια ακαδημία βόλεϊ μαζί με μια φίλη μου στο Ιράν και εργάζομαι κι ως personal trainer».
«Αν έλεγα στους γονείς μου ότι έβγαλα το χιτζάμπ θα ήταν σαν ταινία τρόμου γι αυτούς»
Το ότι έβγαλες το χιτζάμπ στην τελευταία σεζόν στην Τουρκία ήταν κάτι που ήθελες ή αναγκάστηκες να το κάνεις για να βρεις την επόμενη ομάδα σου;
«Τον τελευταίο χρόνο στην Τουρκία, η ομάδα μου δεν ήταν σε καλό επίπεδο. Και κανείς δεν έβλεπε την ομάδα ή εμένα. Έτσι αποφάσισα να αγωνιστώ χωρίς χιτζάμπ, όπως τα άλλα κορίτσια στην ομάδα και τελικά αποδείχθηκε ότι ήταν πολύ θετικό για μένα. Με βοήθησε να είμαι ορατή, να δει καλύτερα ο κόσμος τί μπορώ να κάνω. Μετά από δύο μήνες, είχα πέντε προσφορές από διαφορετικές ομάδες. Δυστυχώς η ομάδα μου δεν με άφησε να φύγω. Αναγκάστηκα να μείνω για ένα χρόνο ακόμα, μέχρι -φέτος- που ήρθα στην Ελλάδα και τον Ηλυσιακό».
Ποια είναι η πιο έντονη στιγμή στην καριέρα σου; «Είχα πολλές… Αλλά ποτέ δεν θα ξεχάσω το τελευταίο πρωτάθλημα στο Ιράν, ήμουν η σούπερ σταρ στον τελικό… Επίσης ένα από τα πρωταθλήματα ασιατικών συλλόγων, κι ένα από τα παιχνίδια μου εναντίον της ομάδας της Κίνας στο ασιατικό πρωτάθλημα, που είχα πάρει το βραβείο της MVP».
Για πολλούς από εμάς το χιτζάμπ είναι σύμβολο καταπίεσης, για άλλους ένα στοιχείο της κουλτούρας, τι πραγματικά είναι για εσάς τις γυναίκες στο Ιράν, τις γυναίκες στη Μέση Ανατολή:
«Ειλικρινά ούτε η οικογένειά μου, ούτε οι φίλοι μου, δεν είναι τόσο θρησκευόμενοι. Ναι, είμαστε Μουσουλμάνοι, πιστεύουμε στον Αλάχ και τον Μοχάμεντ, αλλά για εμένα το χιτζάμπ δεν είναι σημαντικό. Αν θες το φοράς, αν δεν θες όχι. Δεν πρέπει να είναι υποχρεωτικό, έτσι το βλέπω εγώ.
Όταν το έβγαλα ήταν ρίσκο για μένα. Δεν το είπα σε κανένα. Δεν το είπα στην οικογένειά μου γιατί θα ήταν σαν ταινία τρόμου γι αυτούς. Σήμερα βέβαια υπάρχουν τα social media θα το είχαν μάθει άμεσα. Έτσι έγινε και τότε. Άνθρωποι έβγαλαν βίντεο και φωτογραφίες από ματς που αγωνιζόμουν χωρίς το χιτζάμπ, οι φωτογραφίες έφτασαν στην Ομοσπονδία και η σεζόν μου τελείωσε. Επέστρεψα στο Ιράν και δεν με κάλεσαν στην εθνική ομάδα. Δεν τους ρώτησα γιατί.
Κάποια στιγμή με κάλεσαν να πάω απ’ τα γραφεία, δεν μου είπαν τους πραγματικούς λόγους που δεν κλήθηκα στην Εθνική. Ανακάλεσαν όμως άμεσα την αρχική τους απόφαση γιατί η ομάδα με χρειαζόταν. Ωστόσο μου αφαίρεσαν την αρχηγία. Τους είπα ότι η αρχηγία δεν ήταν επιλογή μου. Ήταν επιλογή των συμπαικτριών μου. Και στο τέλος εμένα δεν με ένοιαζε, ήθελα απλώς να είμαι εκεί, με τις φίλες μου. Να παίζω για την σημαία. Δεν είμαστε απλώς ομάδα, είμαστε οικογένεια. Η νέα αρχηγός δεν έγινε αποδεκτή γιατί όλοι καταλάβαιναν ότι είναι επιλογή της Ομοσπονδίας.»
«Το 70% των γυναικών στο Ιράν δεν θέλει να φορά χιτζάμπ»
Πώς βλέπεις το μέλλον σου; Θες να επιστρέψεις στο Ιράν, να ασχοληθείς με την προπονητική;
«Είμαι 34 ετών και αργά ή γρήγορα πρέπει να σκεφτώ τι θέλω να κάνω μετά το βόλεϊ, το οποίο πιστεύω ότι είναι η προπονητική. Ωστόσο, παρόλο που είμαι 34 δεν βλέπω την καριέρα μου να τελειώνει σύντομα. Η ηλικία μου δεν είναι σημάδι αδυναμίας αλλά περισσότερο δύναμη. Ως μεγαλύτερης ηλικίας παίκτρια έχω πλέον την εμπειρία και τις γνώσεις που χρειάζομαι για να αγωνιστώ στο υψηλότερο επίπεδο.
Για παράδειγμα, ξέρω πώς να φροντίζω σωστά το σώμα μου για να παραμείνω υγιής και δυνατή καθ’ όλη τη διάρκεια μιας ολόκληρης σεζόν. Επίσης, από πλευράς βόλεϊ, η γνώση και η κατανόηση του παιχνιδιού είναι καλύτερη. Ξέρω πώς να διαβάζω το παιχνίδι και να αποκαλύπτω τις αδυναμίες των άλλων ομάδων. Μου αρέσει η ιδέα να γίνω προπονήτρια υψηλού επιπέδου, αλλά αυτή την στιγμή θα ήθελα να συνεχίσω να παίζω. Θέλω να δω πόσο μακριά μπορώ να φτάσω και να δω πόσο επιτυχημένη μπορώ να γίνω πριν σκεφτώ να αποσυρθώ.
Πιστεύω ότι μπορώ να συνεχίσω να παίζω ίσως μέχρι τα 40 μου χρόνια ή και περισσότερο επειδή ξέρω πώς να διατηρώ την κατάσταση του σώματός μου και το επίπεδο φυσικής κατάστασης. Έχω ήδη πάρει το επίπεδο προπονητή fivb 1 και έχω επίσης το πιστοποιητικό προπονητή φυσικής κατάστασης. Προσπαθώ πάντα να βελτιώνω τον βαθμό των γνώσεών μου και μέσω αυτού το επίπεδό μου ως παίκτρια. Για να είμαι ειλικρινής όταν σταματήσω το βόλεϊ ο στόχος μου είναι να παραμείνω στην Ευρώπη. Μια από τις τρεις αδερφές μου ζει επίσης στην Ευρώπη, στην Ισπανία. Είναι όλες μεγαλύτερες από εμένα και παντρεμένες».
Δεν μπορώ να μη ρωτήσω για όλα όσα συμβαίνουν στο Ιράν με τις μαζικές διαμαρτυρίες που ακολούθησαν τη δολοφονία της Μαχσά Αμινί.
«Όλα όσα συμβαίνουν στο Ιράν αυτή τη στιγμή είναι πολύ δύσκολα και τουλάχιστον σπαρακτικά. Δεν θέλω να κάνω κάποιο σχόλιο σχετικά με αυτό αυτή τη στιγμή. Όλα είναι προφανή… απλά προσεύχομαι για την ασφάλεια των φίλων και της οικογένειάς μου και ελπίζω το Ιράν να βρεθεί σύντομα σε καλύτερες συνθήκες. Επειδή οι Ιρανοί και οι Ιρανές αξίζουν το καλύτερο, αξίζουν να έχουν ελευθερία…»
Ακούσαμε για πολλές Ιρανές αθλήτριες που αποφάσισαν να αγωνιστούν χωρίς το χιτζάμπ: «Αν παίξεις με τη σημαία του Ιράν χωρίς χιτζάμπ τότε κινδυνεύεις με αυστηρή τιμωρία. Ίσως ακυρώσουν το διαβατήριό σου, ίσως σε στείλουν στη φυλακή. Δεν ξέρω ποια ακριβώς τιμωρία θα επιβάλλουν, αλλά θα τιμωρηθείς σίγουρα. Αν αγωνιστείς χωρίς χιτζάμπ για κάποιο σύλλογο είναι πάλι πρόβλημα, όχι όμως τόσο σοβαρό. Για παράδειγμα εδώ αγωνίζομαι χωρίς χιτζάμπ δεν υπάρχουν νέα για εμένα γιατί ξέρεις, τώρα η κυβέρνηση έχει τόσα προβλήματα. Βέβαια είμαι σίγουρη πως το γνωρίζουν. Ίσως περιμένουν να επιστρέψω στη χώρα για να μου δημιουργήσουν πρόβλημα.
Στη χώρα μου η θρησκεία είναι σημαντική εκεί βασίζεται το χιτζάμπ. Είναι επίσης σημαντικό κομμάτι της κουλτούρας. Αλλά σήμερα μπορώ να σου πω ότι τουλάχιστον το 70% των γυναικών δεν θέλει να φορά χιτζάμπ. Μπορεί να θέλουν να φορούν ένα είδος μαντηλιού, όχι όμως εκείνο που τους αναγκάζουν να φορέσουν. Νομίζω δεν δείχνει σεβασμό ακόμα και στη θρησκεία. Αν εσύ αποφασίσεις ότι θες να καλύψεις το κεφάλι σου είναι πoλύ πιο σεβαστό, από το να σε αναγκάζει κάποιος να το κάνεις. Τώρα τα περισσότερα κορίτσια στο Ιράν δεν θέλουν να το φορούν, αλλά εξαιτίας της κυβέρνησης αναγκάζονται…»
Τι θα έλεγες σήμερα στον νεότερο εαυτό σου; «Ποτέ μην ξεχνάς από πού προέρχεσαι. Ποτέ μην ξεχνάς την οικογένεια και τους γονείς σου. Είναι οι μόνοι στη ζωή μας που μπορούμε να εμπιστευτούμε πλήρως. Και να μην έχεις προσδοκίες από κανέναν, απλά να προσπαθείς να είσαι ανεξάρτητος».
Τι συμβουλή θα έδινες σε ένα κοριτσάκι από το Ιράν που θέλει να παίξει βόλεϊ;
«Να είναι επιμελής, να βάλει στόχους και να επιλέξει τον προπονητή που μπορεί να της διδάξει το βόλεϊ με τον καλύτερο τρόπο…»