Ο Ανδρέας Θεμιστοκλέους αρθρογραφεί στο sportdebate.wordpress.com για την εποικοδομητική αξιοποίηση της αποτυχίας.
Αναλυτικά: «Πρόσφατα είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον σεμινάριο με θέμα τη διαχείριση έργων (project management), το οποίο διοργάνωσε ο Οργανισμός Νεολαίας Κύπρου και το οποίο δίδαξε η Δρ. Σίλεια Χ’ Χριστοδούλου, της εταιρείας GrantXperts Consultants.
Από τα πολλά, ομολογουμένως ενδιαφέροντα, τα οποία λέχθηκαν στο σεμινάριο (η διαρκής επιμόρφωση κατά την άποψη μου είναι επιβεβλημένη), κράτησα κάτι το οποίο με ενθουσίασε, με προβλημάτισε κατά κάποιο τρόπο και με ανάγκασε να το αναλύσω περαιτέρω, μεταφράζοντας το φυσικά σε αθλητικά δεδομένα.
Όπως αναφέρει και ο τίτλος του άρθρου μου, η Δρ. Χ’ Χριστοδούλου ανέφερε ότι το να αναλογιστούμε την αποτυχία (Reflect On Failure) και να τη διαχειριστούμε εποικοδομητικά ως διδακτικό εργαλείο και ως «όχημα βελτίωσης» είναι κάτι απόλυτα φυσιολογικό και συνάμα επιβεβλημένο, τόσο σε διοικητικό επίπεδο όσο και στη διαχείριση έργων.
Ταυτόχρονα, σημείωσε ότι αν και πολλά άτομα ή/και Οργανισμοί στη χώρα μας προβαίνουν σε αξιολόγηση αποτελεσμάτων και έργων στα πλαίσια των εργασιών τους, σπανίως λαμβάνει χώρα εις βάθος ανάλυση, αποδοχή και εποικοδομητική αξιοποίηση της οποιασδήποτε αποτυχίας, ανεξάρτητα μεγέθους. Και αυτό συνήθως λόγω κουλτούρας, σύμφωνα πάντοτε με τη Δρ. Χ’ Χριστοδούλου.
Προσέτρεξα σε διάφορα αθλητικά και διοικητικά παραδείγματα προσπαθώντας να βρω συσχετισμούς και πρακτική εφαρμογή των όσων αναφέρω πιο πάνω. Δεν είναι της παρούσης και ούτε φυσικά χρήσιμο, με καθοιονδήποτε τρόπο, να αναφερθώ σε συγκεκριμένα παραδείγματα, όμως ακόμα και σε προσωπικό επίπεδο η παραδοχή είναι ότι σπανίως εμβάθυνα, όσο ίσως θα έπρεπε, στις αποτυχίες μου.
Ενδεχομένως η κουλτούρα μας να μας αποτρέπει από το να αξιοποιήσουμε αυτό το πολύ απλό και συνάμα χρήσιμο εργαλείο. Ίσως η ανατροφή και η παιδεία μας να είναι στοιχεία βασισμένα σε παράγοντες που δεν συνάδουν με το όλο concept που αναλύω και δεν συνηθίζουν να αποδέχονται και να «αγκαλιάζουν» την αποτυχία. Ίσως πάλι να αναλωνόμαστε, λανθασμένα φυσικά, στο παιχνίδι επίρριψης ευθυνών, αγνοώντας την ευκαιρία να μάθουμε, η οποία μας παρουσιάζεται μέσα από την εκάστοτε αποτυχία.
Σκεφτείτε όμως, αυτό το απλό «μαθαίνω από τα λάθη μου», ποια πρακτική εφαρμογή βρίσκει στην καθημερινότητα της διοίκηση του αθλητισμού στη χώρα μας. Σίγουρα δεν είναι εύκολο να αποδεχτείς το λάθος ή/και την αποτυχία, σίγουρα δεν είναι εύκολο δημόσια να το συζητάς και φυσικά δεν είναι εύκολο να συνυπάρχεις με άτομα που το καταλαβαίνουν.
Αν όμως αναλογιστούμε τι πραγματικά είναι η αποτυχία, ίσως καταλάβουμε ότι είναι απλά ένα βήμα στην όλη αναπόφευκτη διαδικασία της μάθησης και της επίγνωσης καθοδόν προς την επιτυχία, τουλάχιστον για όσους επενδύσουν σωστά στη διαδικασία. Ο Δρ. Κάλαμ, πρώην Πρόεδρος της Ινδίας, είχε πει ότι η λέξη «αποτυγχάνω» σημαίνει ουσιαστικά «το πρώτο βήμα για να μάθω» (F.A.I.L. = First Attempt Ιn Learning). Η δε απλή λέξη «όχι» που στα Αγγλικά είναι το «ΝΟ» απλά σημαίνει «επόμενη ευκαιρία (Next Opportunity).
Το συγκεκριμένο θέμα απασχόλησε κατ’ επανάληψη αρθρογράφους του πολυδιαφημισμένου περιοδικού «Harvard Business Review», με πιο πρόσφατο άρθρο αυτό του Μαΐου 2016. Σύμφωνα με την ανάλυση του περιοδικού για το θέμα και σύμφωνα με έρευνα του 2015 από το Boston Consulting Group, 31% των διευθυντικών στελεχών αμερικανικών κολοσσών του επιχειρείν δήλωσαν ότι η κουλτούρα αποστροφής του κινδύνου αποτυχίας αποτελούσε σημαντικό εμπόδιο στην καινοτομία.
Το άρθρο εισηγείται όπως α) μαθαίνουμε από τα λάθη μας, β) μοιραζόμαστε τα διδάγματα και γ) αντιλαμβανόμαστε το μοτίβο της αποτυχίας μας. Το πλέον ουσιαστικό βήμα στη διαδικασία αξιοποίησης της αποτυχίας είναι η δημιουργία κουλτούρας μάθησης από αυτά τα λάθη και στις περιπτώσεις όπου η αξία του μαθήματος είναι ψηλή, η απογοήτευση και η προσωρινή στενοχώρια ελαχιστοποιούνται.
Επιπλέον, σε άρθρο του άλλου διάσημου Αμερικάνικου περιοδικού «Forbes» γίνεται αναφορά ότι η αποτυχία είναι το πιο δυνατό εργαλείο γνώσης και κατανόησης. Μας διδάσκει περί επιβίωσης, ανανέωσης και ανακάλυψης τόσο σε προσωπικό όσο και οργανωσιακό επίπεδο. Δίνονται μάλιστα πέντε απλά βήματα από τα οποία όλοι μας στον αθλητισμό μπορούμε να επωφεληθούμε και μέσα από αυτά να αναπτύξουμε περαιτέρω ηγετικές ικανότητες.
Συγκεκριμένα το άρθρο εισηγείται α) να αντιμετωπίζουμε την αποτυχία και να μαθαίνουμε από αυτή, β) να χρησιμοποιούμε την αποτυχία για να κτίσουμε καλύτερα την «ομάδα» και τον οργανισμό μας, γ) να εμπιστευόμαστε το ένστικτο μας και να προχωρούμε στη λήψη περισσότερων αποφάσεων, δ) να κατανοούμε ότι υπάρχει πάντα η «δεύτερη ευκαιρία» και ε) να «αγκαλιάζουμε» και να εκτιμούμε τις ευθύνες μας ως ηγέτες.
Μεταφράζοντας τα πιο πάνω στην οργανωσιακή συμπεριφορά και κουλτούρα του αθλητισμού, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε την ανάγκη για πιο ψύχραιμη διαχείριση και πιο εποικοδομητική αξιοποίηση της πρόσκαιρης αποτυχίας. Η κουλτούρα μάθησης και οργανωσιακής βελτίωσης θα πρέπει να θεωρείται προτεραιότητα και μέσα από το στρατηγικό σχεδιασμό, εκτέλεση και αξιολόγηση των εργασιών των αθλητικών οργανισμών θα πρέπει να διδασκόμαστε και να αναπτυσσόμαστε.
Ως ηγέτες στον αθλητισμό, οφείλουμε να αξιολογούμε πιο συχνά τα λάθη μας, να μοιραζόμαστε τις εμπειρίες και τα διδάγματα με τους «συμπαίκτες» μας και να φροντίζουμε όπως η «ομάδα» μας βελτιώνεται και ωριμάζει οργανωσιακά. Σε αυτό το σημείο θέλω να τονίσω την ανάγκη επικοινωνίας.
Επικοινωνίας αμφίδρομης, επικοινωνίας βασισμένης στην τεχνογνωσία και στην ειλικρίνεια. Ένας χαρισματικός ηγέτης ξέρει να ακούει περισσότερο από το να μιλάει και ξέρει επίσης να αξιοποιεί τα χαρίσματα του περίγυρου του για χάρη του συνόλου, μέσα σε πνεύμα ανιδιοτέλειας και αλτρουισμού. Άλλο ένα σημαντικό στοιχείο, που η κουλτούρα μας έχει φαινομενικά αγνοήσει.
Στο τέλος-τέλος η αποτυχία δεν είναι κατ’ ανάγκη κακό στοιχείο. Όπως είπε (σε ελεύθερη μετάφραση) και ο μεγάλος μπασκετμπολίστας Michael Jordan, «απέτυχα αμέτρητες φορές και για αυτό έχω επιτύχει».