ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ
Καλή Χρονιά σε όλους. Καλή αθλητική χρονιά να έχουμε… Έγινε ιδιαίτερα της μόδας τον τελευταίο καιρό να αναφέρουμε τη «χρηστή διοίκηση» σε συνδυασμό με τη διοίκηση του αθλητισμού στη χώρα μας, όπως φυσικά ισχύει και σε άλλους τομείς, ειδικότερα στη δημόσια ζωή του τόπου. Το λέμε συχνά-πυκνά (συμπεριλαμβανομένου του υποφαινόμενου) και θεωρώ καλή ευκαιρία σήμερα να αναλύσω κάποια πράγματα και να καταθέσω την άποψη μου αναφορικά με το συγκεκριμένο θέμα.
Κατ’ αρχή, η λέξη «χρηστός» αναφέρεται στην ιδιότητα του ηθικού, τη συμφωνία με τους κανόνες της ηθικής και συμπεριφορά που χαρακτηρίζεται από ενάρετα στοιχεία. Στη χώρα μας, η χρηστή διοίκηση είναι έννοια και όρος που νομοθετήθηκε το 1999, δια μέσου του «Περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμο». Τι επακριβώς συνιστά «χρηστή διοίκηση»;
Στο άρθρο 50 του υπό αναφορά Νόμου αναφέρεται ότι «…οι αρχές της χρηστής Διοίκησης επιβάλουν στα Διοικητικά Όργανα, κατά την άσκηση της Διακριτικής τους Εξουσίας να ενεργούν σύμφωνα με το περί δικαίου αίσθημα , ώστε κατά την εφαρμογή των σχετικών νομοθετικών διατάξεων σε κάθε περίπτωση να αποφεύγονται ανεπιεικής και άδικες λύσεις».
Η χρηστή διοίκηση συμπεριλαμβάνει τις ακόλουθες αρχές: α) αρχή της καλής πίστης, β) αρχή της αναλογικότητας, γ) την αρχή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης, δ) αρχή αναζήτησης αχρεωστήτων (αρχές που συμπίπτουν με το αντικείμενο της αθλητικής διοίκησης), καθώς και άλλες τρεις αρχές, όχι και τόσο σχετικές με τη διοίκηση αθλητισμού τουλάχιστον, όπως την ανάκληση διοικητικών αποφάσεων, την αναστολή και διακοπή εκτέλεσης αποφάσεων, καθώς και την αρμοδιότητα και τύπο ανάκλησης.
Σύμφωνα με τον Ν.Χ. Χαραλάμπους, στο εγχειρίδιο Κυπριακού Διοικητικού Δικαίου (2006) «οι αρχές της χρηστής Διοίκησης είναι η αρχή της αμεροληψίας ,η αρχή της ισότητας, η αρχή της καλής πίστης, και η αρχή της αναλογικότητας».
Ο Α.Ν Λοΐζου (2001) στο σύγγραμμα του περί του Κυπριακού συντάγματος, δίνει τον ακόλουθο ορισμό: «Η αρχή της χρηστής διοίκησης είναι θέμα που υπάγεται στην άσκηση της διακριτικής ευχέρειας της διοίκησης , η όποια δεν επιτρέπει στην διοίκηση να ταλαιπωρεί χωρίς λόγο . Η Διοίκηση οφείλει να διαφυλάττει τα έννομα συμφέροντα του ιδιώτη και να τον διευκολύνει στην άσκηση των δικαιωμάτων του».
Η αρχή της καλής πίστης επιβάλει στη διοίκηση να αποφεύγει να ενεργεί με τρόπο ασυνεπή, αντιφατικό και κακόπιστο ,ώστε να εξαπατά ή να ταλαιπωρεί χωρίς λόγο το διοικούμενο. Η αρχή της αναλογικότητας ορίζεται ως η αντικειμενική συνάφεια μεταξύ του περιοριστικού μέτρου και του επιδιωκόμενου σκοπού.
Αν παραδείγματος χάριν, ένας αθλητής άργησε να πάει προπόνηση δεν θα του επιβληθεί πρόστιμο 10.000 ευρώ. Η αναζήτηση αχρεωστήτων αντίκειται προς τις αρχές της χρηστής διοίκησης και αναφέρεται στην, μετά πάροδο εύλογου χρόνου, αναδρομική αναζήτηση ωφελημάτων με σκοπό την επιστροφή, εφόσον λανθασμένα είχαν αποδοθεί τα ωφελήματα. Ανάκληση Διοικητικών Πράξεων «θεωρείται ανακλητική μια πράξη όταν προβαίνει σε διόρθωση προηγούμενης».
Η αρχή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης προστατεύει την εύλογη πεποίθηση του καλόπιστου διοικούμενου ότι μια συγκεκριμένη κατάσταση ευμενής για τον ίδιο, που έχει δημιουργηθεί είτε από θεσμικό πλαίσιο είτε από διοικητική πρακτική, δεν πρόκειται να μεταβληθεί ή αν επιβάλλεται να μεταβληθεί να λαμβάνεται υπόψη η βλάβη που ο διοικούμενος θα υποστεί. Βασικό στοιχείο είναι ο μέσος διοικούμενος να επιδεικνύει δικαιολογημένη εμπιστοσύνη, που να προέρχεται από συνεχή και ομοιόμορφη υπεύθυνη και επαγγελματική διοικητική στάση.
Επανέρχομαι στα γραφόμενα του Ν. Χ. Χαραλάμπους, που αφορούν την αμεροληψία και την αρχή της ισότητας και θεωρώ ότι θα έπρεπε να είχαν συμπεριληφθεί στο Νόμο του 1999. Θεωρώ ότι αυτές οι αρχές είναι ουσιώδεις και βρίσκουν ιδιαίτερη και συχνή εφαρμογή στον αθλητισμό μας. Η αμεροληψία, ειδικά λόγω του μικρού μεγέθους της χώρας, είναι σημαντική παράμετρος στη λήψη αποφάσεων, ενώ η ισότητα είναι επιβεβλημένη.
Για μένα, ως επαγγελματία στον αθλητισμό, η χρηστή διοίκηση συμπεριλαμβάνει και την επικοινωνία και τη συμπερίληψη. Σωστή και εποικοδομητική επικοινωνία τόσο εσωτερικά του οργανισμού (κάθετη και οριζόντια οργανικά) όσο και εξωτερικά του οργανισμού, η οποία επικοινωνία έχει ως αποτέλεσμα την εύρυθμή λειτουργία και καλύτερη απόδοση ενός οργανισμού. Η συμπερίληψη είναι σύγχρονή σχετικά έννοια. Ειδικά η αρχή της συμπερίληψης στη λήψη αποφάσεων και συνομολόγησης στρατηγικού σχεδιασμού είναι αναγκαία και προκύπτει μέσα από το δημόσιο διάλογο και τη συμπερίληψη όλων των εμπλεκομένων (αδιάκοπο στόχο του μπλογκ μου, όπως έχω πλειστάκις εξηγήσει).
Συγκεντρωτικά και συμπερασματικά, χρηστή διοίκηση, ειδικά στον αθλητισμό, είναι κάτι το αναγκαίο, όπως προκύπτει από τη σύντομη ανάλυση των πιο πάνω «συστατικών». Διέπεται από γενικούς κανόνες ηθικής, γενικούς κανόνες διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού, ακεραιότητα χαρακτήρα και για να μπορεί η χρηστή διοίκηση να αναγνωριστεί και να είναι ουσιαστική και ωφέλιμη, πρέπει να συνοδεύεται από διαφάνεια, τόσο στη λειτουργία, όσο και σε όλα τα στάδια της λήψης αποφάσεων. Δεν πρόκειται να προβώ σε ανάλυση δεδομένων της αγοράς σχετικά με τη χρηστή διοίκηση, ούτε σκοπό έχω να είμαι επικριτικός. Ας κάνει ο κάθε αναγνώστης τη δική του σύγκριση και αξιολόγηση.
Θεωρώ σωστό για τον αναγνώστη, ειδικά για τους νεαρότερους επαγγελματίες στον αθλητισμό να αντιληφθούν όχι μόνο το γράμμα αλλά και το πνεύμα περί χρηστής διοίκησης. Το πνεύμα των κανόνων αυτών είναι εκείνο που ουσιαστικά διέπει τις πράξεις των σωστών αθλητικών στελεχών.
https://curia.gr/i-ekseliksi-tis-arxis-tis-xristis-dioikisis-mesa-apo-tin-nomologia-ton-kipriakon-dikastirion/
http://www.cylaw.org/nomoi/enop/non-ind/1999_1_158/full.html