Επικοινώνησε με την ΕΕ στις 19/10/2022, και έλαβε σχετική συγκατάθεση στις 31/10/2022, όπου επέτρεπε τη λειτουργία του νέου γηπέδου Λεμεσού, πριν την κοινοποίηση στην ΕΕ για λόγους ασφαλείας, αλλά υπό τον όρο να γίνει ανάκτηση σε περίπτωση που διαφανεί κατά την αξιολόγηση της υπόθεσης ότι πρόκειται για παράνομη κρατική ενίσχυση αναφέρει σε ανακοίνωση του, το Γραφείο Εφόρου Ελέγχουν Κρατικών Ενισχύσεων.
Συγκεκριμένα αναφέρει πως επικοινώνησε με την ΕΕ στις 19/10/2022, και έλαβε σχετική συγκατάθεση/έγκριση στις 31/10/2022, όπου επέτρεπε τη λειτουργία/χρήση του νέου γηπέδου Λεμεσού, πριν την κοινοποίηση στην ΕΕ για λόγους ασφαλείας, αλλά υπό τον όρο να γίνει ανάκτηση σε περίπτωση που διαφανεί κατά την αξιολόγηση της υπόθεσης ότι πρόκειται για παράνομη κρατική ενίσχυση. Όσον αφορά τον υπολογισμό του μισθώματος, επιλέγηκε από το Διοικητικό Συμβούλιο του ΚΟΑ, το σενάριο με ετήσιο μίσθωμα €400Κ. Δεν επιλέχθηκε το σενάριο για καταβολή €851Κ ετησίως καθώς αξιολογήθηκε από την KPMG ως μη βιώσιμο, ούτε το σενάριο για καταβολή ετήσιου μισθώματος βάσει των εσόδων λόγω πολυπλοκότητας και δυσκολίας στη παρακολούθηση των εσόδων.
Το ιστορικό της υπόθεσης
Σε συνέχεια της συζήτησης στη Βουλή των Αντιπροσώπων στις 2/3/2023 για το νέο γήπεδο Λεμεσού έχει ήδη προβεί σε κοινοποίηση του εν λόγω θέματος στη Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 14/12/2022, μαζί με τα πιο κάτω στοιχεία, τα οποία παρελήφθησαν από τον Κυπριακό Οργανισμό Αθλητισμού (ΚΟΑ) στις 12/12/2022:
α) Συμπληρωμένο και υπογεγραμμένο έντυπο κοινοποίησης από τον ΚΟΑ.
β) «Συμφωνία άδειας χρήσης» του γηπέδου μεταξύ του ΚΟΑ και των τριών τοπικών σωματείων Λεμεσού.
γ) Επίσημη μελέτη από οργανισμό εγνωσμένου κύρους διεθνώς (KPMG), ο οποίος επιλέγηκε κατόπιν διαγωνισμού του ΚΟΑ για υπολογισμό του αγοραίου ετήσιου μισθώματος που θα καταβάλλουν τα τρία σωματεία στον ΚΟΑ, συμπεριλαμβανομένου και των σχετικών δικαιωμάτων για την ονομασία του γηπέδου «Άλφα Μέγα».
δ) Λεπτομερής έκθεση του ΚΟΑ για όλες τις πτυχές του θέματος, η οποία συμπεριλάμβανε και αιτιολόγηση της επιλογής του ενός από τα τρία σενάρια υπολογισμού του ετήσιου αγοραίου μισθώματος. Βάσει της μελέτης, επιλέγηκε από το Διοικητικό Συμβούλιο του ΚΟΑ, το σενάριο με ετήσιο μίσθωμα €400Κ. Δεν επιλέχθηκε το σενάριο για καταβολή €851Κ ετησίως καθώς αξιολογήθηκε από την KPMG ως μη βιώσιμο, ούτε το σενάριο για καταβολή ετήσιου μισθώματος βάσει των εσόδων λόγω πολυπλοκότητας και δυσκολίας στη παρακολούθηση των εσόδων.
Τελικά αποστάλθηκε στις 3/3/2022 από τον ΚΟΑ στο Γραφείο της Εφόρου, η συμφωνία χρήσης/διαχείρισης/συντήρησης του γηπέδου για γνωμάτευση, ενώ η ανέγερση του γηπέδου είχε ήδη αρχίσει από τον ΚΟΑ σε κρατική γη με ορίζοντα αποπεράτωσης τον Αύγουστο 2022 και προνοούσε την απευθείας ανάθεση σε εταιρεία όπου μέτοχοι ήταν τα τρία τοπικά σωματεία ποδοσφαίρου. Βάσει τούτου, για να αποφευχθεί οποιοδήποτε στοιχείο ύπαρξης κρατικής ενίσχυσης, το Γραφείο Εφόρου Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων στη πολυσέλιδη και πολυδιάστατη γνωμάτευση του ημερ. 24/5/22 μεταξύ άλλων:
α) Παρέθεσε όλους τους όρους και προϋποθέσεις σχετικά με τους Κανόνες των Κρατικών Ενισχύσεων που θα έπρεπε να συμπεριληφθούν στη συμφωνία με τη λήψη και της σύμφωνης γνώμης της Νομικής Υπηρεσίας.
β) Ανέφερε την σημαντικότητα υπολογισμού του ΑΓΟΡΑΙΟΥ ΜΙΣΘΩΜΑΤΟΣ βάσει των κανόνων των κρατικών ενισχύσεων, ούτως ώστε ο υπολογισμός του αγοραίου μισθώματος από τον εγνωσμένου κύρους οργανισμό να καταλήγει σε αγοραίο μίσθωμα με τον ίδιο σχεδόν τρόπο που θα κατέληγε μια πιθανή ανοιχτή διαδικασία προσφορών υπό τους όρους και συνθήκες της αγοράς.
γ) Επέστησε την προσοχή σε άλλα επιμέρους θέματα λειτουργίας, πολιτικής χρεώσεων, διαδικασιών και χρήσης για να εφαρμόζονται διαφανείς διαδικασίες και για να αποφευχθεί η προνομιακή τιμολόγηση και η προνομιακή χρήση από τις τοπικές ομάδες -χρήστες, αφού οι τοπικές ομάδες ήταν μέτοχοι της εταιρείας.
δ) Τόνισε, καταληκτικά, ότι η υπόθεση θα έπρεπε να κοινοποιηθεί στη Ευρωπαϊκή Επιτροπή για νομική ασφάλεια, κυρίως λόγω του ότι δεν ακολουθήθηκε η ανοιχτή διαδικασία προσφορών.
Βάσει των πιο πάνω χρονοδιαγραμμάτων, γίνεται αντιληπτό ότι δεν ήταν δυνατόν να ληφθεί σχετική έγκριση από την ΕΕ για τη χρήση του γηπέδου πριν την αποπεράτωση του με καταληκτική πλέον ημερομηνία αποπεράτωσης τον Οκτώβριο 2022, αφού ο ΚΟΑ ολοκλήρωσε την κοινοποίηση και την απέστειλε στο Γραφείο μας στις 12/12/22, λόγω του ότι στο μεσοδιάστημα η συμφωνία έτυχε πολλών τροποποιήσεων, όπου σύμφωνα με την καθοδήγηση της Νομικής Υπηρεσίας, η συμφωνία έγινε τελικά μεταξύ ΚΟΑ και των τριών Σωματείων, και συμπεριελάμβανε, σε μεγάλο βαθμό, και επιπρόσθετους όρους που τέθηκαν από το Γραφείο μας. Παρά την μη υιοθέτηση όλων των όρων του Γραφείου μας όπως για παράδειγμα την αναθεώρηση του ετήσιου μισθώματος ανά πενταετία, κρίναμε ότι η αποστολή της υπόθεσης στη ΕΕ δεν έπρεπε να καθυστερήσει περαιτέρω, αφού το πλέον αρμόδιο όργανο για αξιολόγηση της υπόθεσης στο σύνολο της θα ήταν η ΕΕ.
Βάσει των πιο πάνω και
α) Για να μην τεθεί σε ισχύ η λειτουργία του γηπέδου χωρίς την εκ των προτέρων έγκριση της ΕΕ και να θεωρηθεί ότι είναι σε ισχύ παράνομη κρατική ενίσχυση.
β) Για να μην υπάρχει απώλεια εισοδημάτων για το κράτος από ένα ακίνητο δαπάνης γύρω στα €40Μ το οποίο είχε ήδη αποπερατωθεί και είχε ήδη ξεπεράσει τον αρχικό προϋπολογισμό του κατά €10Μ περίπου.
γ) Επειδή θα ακολουθούσε η υπογραφή συμφωνίας του γηπέδου με τα τρία σωματεία (έγινε στις 15/11/2022) και άλλη εναλλακτική λύση έστω προσωρινή για τη λειτουργία του γηπέδου δεν είχε προταθεί.
δ) Η Αρχή Αδειοδότησης Σταδίων περιόρισε τη χρήση του υφιστάμενου γηπέδου Τσιρείου σε χρήση μόνο κατά 50% λόγω κτηριακής ανεπάρκειας, η οποία αφορούσε σε θέματα ασφάλειας.
Η προέγκριση λειτουργιάς του γηπέδου
Το Γραφείο μας ως το καθ’ ύλην αρμόδιο σώμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, επικοινώνησε με την ΕΕ στις 19/10/2022, και έλαβε σχετική συγκατάθεση/έγκριση στις 31/10/2022, όπου επέτρεπε τη λειτουργία/χρήση του νέου γηπέδου Λεμεσού, πριν την κοινοποίηση στην ΕΕ για λόγους ασφαλείας, αλλά υπό τον όρο να γίνει ανάκτηση σε περίπτωση που διαφανεί κατά την αξιολόγηση της υπόθεσης ότι πρόκειται για παράνομη κρατική ενίσχυση.
Το Γραφείο Εφόρου Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων, όμως, δεν περιορίστηκε μόνο στη πιο πάνω έγκριση, ούτε και στο περιεχόμενο της κοινοποίησης στην ΕΕ στις 14/12/2022. Αντιθέτως, μετά την κοινοποίηση ακολούθησαν δύο τηλεδιασκέψεις με την ΕΕ, στην παρουσία της Γενικής Διευθύντριας του ΚΟΑ, η πρώτη στις 13/1/2023 όπου η ΕΕ ζήτησε διευκρινίσεις για να κατανοήσει τα δεδομένα της υπόθεσης, τα οποία απαντήθηκαν γραπτώς από τον ΚΟΑ στις 31/1/2023, και στη δεύτερη τηλεδιάσκεψη στις 6/2/2023 όπου συμφωνήθηκε, κατόπιν εισήγησης της ΕΕ, να ακολουθηθεί η διαδικασία της προ-κοινοποίησης καθώς αυτό επιτρέπει μια ανοιχτή και πιο ευέλικτη προσέγγιση του θέματος από μέρους της ΕΕ για επικοινωνία με τα κράτη μέλη .
Απαντήσαμε στις αιτιάσεις του Γενικού Ελεγκτή
Πέραν της προαναφερόμενης επικοινωνίας του Γραφείο Εφόρου Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Έφορος Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων είχε και επικοινωνία και με τον Γενικό Ελεγκτή της Δημοκρατίας. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι το Γραφείο Εφόρου Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων φρόντισε και έδωσε όλες τις απαραίτητες απαντήσεις εγγράφως σε ερωτήματα και/ή προβληματισμούς του Γραφείου του Γενικού Ελεγκτή της Δημοκρατίας σε σχετική επιστολή του. Παρά ταύτα, ο Γενικός Ελεγκτής της Δημοκρατίας επικοινώνησε απευθείας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή χωρίς σχετική κοινοποίηση του Γραφείου, και παρέθεσε τις δικές του απόψεις γραπτώς, αναφερόμενος κυρίως στη επιλογή του ετήσιου μισθώματος και στην απόδοση, τη στιγμή που σε αυτό το στάδιο για τη συγκεκριμένη υπόθεση αποκλειστική αρμοδιότητα για εξέταση του θέματος έχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην οποία, αξίζει να σημειωθεί, είχαν αποσταλεί από το Γραφείο μας, με αμεσότητα και διαφάνεια, όλα τα απαραίτητα στοιχεία, μελέτες, εκθέσεις κ.ά. για αξιολόγηση του θέματος.
Επισημαίνεται ότι, επί του παρόντος, η επικοινωνία του Γραφείου Εφόρου Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνεχίζεται, στηριζόμενη στην αξιοπιστία που προσπαθούμε συνεχώς να κτίζουμε σαν Γραφείο και ευελπιστούμε στη θετική εξέλιξη του θέματος στη βάση της γνωμάτευσης μας ημερ. 24/5/2022 το συντομότερο δυνατό, στα πλαίσια εγκρίσεων που παραχωρεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα οποία δυστυχώς ενδέχεται να είναι χρονοβόρα με αρκετές περιπτώσεις να ξεπερνούν τον έναν χρόνο.