ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΘΕΟΧΑΡΟΥΣ
Ένα πανέμορφο, συγκλονιστικό και συνάμα συγκινητικό αφιέρωμα δημοσιεύτηκε περί τα τέλη Απριλίου στην ιστοσελίδα «Εlprogreso.es» (δείτε το ΕΔΩ). Ένα αφιέρωμα για την Ανόρθωση και τη Νέα Σαλαμίνα και για τη γενέτειρα πόλη των δύο προσφυγικών ομάδων, την Αμμόχωστο.
Αφιέρωμα το οποίο έχει ως τίτλο «Ποδόσφαιρο στην καρδιά της Κύπρου, η μόνιμη μνήμη της Αμμοχώστου» και από αυτό αντιλαμβάνεται κανείς πόσο σημαντικό θεωρείται το γεγονός πως Ισπανός δημοσιογράφος μπήκε στον κόπο έπειτα από έρευνα να το συντάξει και να «αναγκάσει» χιλιάδες συμπατριώτες του να μάθουν κάποια πράγματα για το πολύπαθο νησί μας.
«Η Ανόρθωση και η Νέα Σαλαμίνα παίζουν κάθε χρόνο ένα άτυπο ντέρμπι στη Λάρνακα, μια πόλη που δεν είναι δική τους αλλά στην οποία αγωνίζονται υπό την κατάσταση του ξεριζωμού μετά από έναν πόλεμο που τους εκδίωξε μακριά από την πραγματική τους κατοικία», είναι το νόημα που βγαίνει μέσα από πρόταξη του ρεπορτάζ το οποίο υπογράφεται από τον Πάμπλο Ντουράν.
«Η συνοικίες του Βαρωσιού πάγωσαν. Τίποτα δεν έχει κινηθεί εκεί εδώ και 44 χρόνια. Μόνο ο άνεμος ωθεί τα φύλλα και τα συσσωρευμένα σκουπίδια. Στο Βαρώσι μόνο τα ζιζάνια αυξάνονται και οι αραχνιές, μόνο η σκόνη συσσωρεύεται και αλλάζει μόνο η πρόσοψη των κτηρίων λόγω της κατάρρευσης, της παραμέλησης και των δεκαετιών εγκατάλειψης. Επειδή εκεί, στην παραλία της Αμμοχώστου, ο χρόνος ήταν αγκυροβολημένος το 1974. Δεν συνέχισαν να κινούνται οι δείκτες των ρολογιών, ούτε καρποί ξανάνθισαν, ούτε επέστρεψε αεροπλάνο στο αεροδρόμιό του, ούτε τουρίστες στα ξενοδοχεία τους όπως έκαναν κάποτε σε ένα μοναδικό θύλακα της κυπριακής Μεσογείου», τονίζεται ακολούθως και η ανατριχίλα συνεχίζεται:
«Το Βαρώσι παρέμεινε το ίδιο όπως ήταν, σαν μια από εκείνες τις κάψες του χρόνου που οι μαθητές θάβουν για κάποιον για να τους διασώσει μέσα σε δεκαετίες. Η Αμμόχωστος υπάρχει, αλλά κανείς δεν ζει εκεί. Είναι ένα νεκροταφείο μνημών που μόνο λάμπει στη μνήμη εκείνων που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν, όπως μια παλιά πλατωνική αγάπη. Επειδή σε εκείνους που άφησαν μόνο του, διατηρούνται οι αναμνήσεις τους. Αυτή είναι η σχέση μεταξύ δύο κόσμων, του παρελθόντος και του παρόντος. Δύο κόσμων που χωρίστηκαν από έναν πόλεμο και που παραμένουν άμεμπτοι από εκείνη τη στιγμή. Η μνήμη είναι η πιο ισχυρή επιθυμία των εκτοπισθέντων. Και σε αυτήν οι οπαδοί της Νέας Σαλαμίνας και της Ανόρθωσης επιστρέφουν ξανά και ξανά. Έχουν σφυρηλατήσει την ταυτότητά τους από την προέλευση: Την Αμμόχωστο και τη γειτονιά του Βαρωσιού, παρά τα χιλιόμετρα, τους τοίχους, τα πολυβόλα και το ασυμβίβαστο μίσος των Τούρκων και των Ελληνοκυπρίων».
«Η σύγκρουση μεταξύ των δύο κοινοτήτων οδήγησε σε έναν πόλεμο που χωρίζει την Κύπρο σε δύο από το 1974. Η λανθάνουσα ειρήνη μετά τις μάχες δημιούργησε μια πραγματική γραμμή διαχωρισμού που άφησε την Αμμόχωστο στο ψευδοκράτος της βόρειας Κύπρου, ενώ οι Ελληνοκύπριοι πολίτες της πήραν το δρόμο. Το πιο λυπηρό από όλα: Αυτό της εξορίας στην κυπριακή ζώνη και στις πόλεις Παραλίμνι, Δερύνεια και Λάρνακα. Αυτή η κατάσταση έκανε τη Νέα Σαλαμίνα και την Ανόρθωση Αμμοχώστου να πάρουν τη βαλίτσα και να μεταβούν στη Λάρνακα -όπου και οι δύο έχουν την έδρα τους και παίζουν ως ντόπιοι-, αφήνοντας στη μέση ρούχα, βιβλία, παλιές φωτογραφίες και λίγα είδη προίκας. Αυτή η κατάσταση των προσφύγων τους αναγκάζει να ποθούν να επιστρέψουν μια μέρα στο σπίτι τους. Δεν υπάρχει κανένα ντέρμπι μεταξύ αυτών των δύο συλλόγων σε μια άλλη πόλη, 70 χιλιόμετρα νότια, παρά τα πολλά πράγματα που τους χωρίζουν (σ.σ. πολιτικά “πιστεύω”)», συνεχίζει στις αναφορές του ο Πάμπλο Ντουράν.
Στο ρεπορτάζ, ο Ισπανός δημοσιογράφος θέλοντας να δώσει και λίγη έμφαση στις πολιτικές προτιμήσεις των οπαδών των δύο ομάδων, αναφέρθηκε στο γεγονός πώς η Νέα Σαλαμίνα είναι συνδεδεμένη με την κυπριακή αριστερά και η Ανόρθωση με την ιδέα του εθνικισμού/δεξιάς. Επίσης, κάνει αναφορά στον τρόπο που οδήγησαν τους ιδρυτές της Νέας Σαλαμίνας να δημιουργήσουν τον σύλλογο αυτό, καθώς και στην Ανόρθωση που δημιουργήθηκε το 1911 (τα στοιχεία για την ιστορία των δύο σωματείων υπάρχουν στο διαδίκτυο). Ακολούθως αναφέρεται στις συμμετοχές της Νέας Σαλαμίνας και της Ανόρθωσης στο κυπριακό πρωτάθλημα όπως και στις επιτυχίες τους.
Στη συνέχεια δημοσιεύονται και αναφορές του πρώην επιθετικού της Ανόρθωσης Αϊράμ Καμπρέρα, ο οποίος τονίζει: «Η διαφορά μεταξύ της Ανόρθωσης και των άλλων συλλόγων είναι ότι πρόκειται για προσφυγική ομάδα. Εξαιτίας της κατάστασης που βίωσε, έπρεπε να μετακινηθεί σε άλλη πόλη και έχει περισσότερους οπαδούς από κάποιες άλλες ομάδες. Είναι η ομάδα που επιτρέπει στους πρόσφυγες οπαδούς της να ευελπιστούν ότι θα επιστρέψουν στην Αμμόχωστο».
«Οι δύο ομάδες έχουν περήφανους οπαδούς. Είναι λιγότεροι αυτοί της Νέας Σαλαμίνας και πιο ενθουσιώδεις αυτοί της Ανόρθωσης. Παρόλο που σουν σε ένα χωρισμένο έδαφος που προέκυψε από μία ασυμβίβαστη αντιπαράθεση, οι δύο ομάδες και ο κόσμος τους διατηρούν καλές σχέσεις και μετά το τέλος των αγώνων συνυπάρχουν με ειρήνη και φιλία χωρίς να διαταράζουν το κοινό τους DNA: Αυτό των εκτοπισθέντων. Μεταξύ άλλων, γίνεται αναφορά στον Μακάριο, στην “Επιχείρηση Αττίλας”, στον εμφύλιο πόλεμο και στις υπόλοιπες καταστάσεις που οδήγησαν τους Τούρκους να εισβάλουν στην Κύπρο», υπογραμμίζει ο Πάμπλο Ντουράν.
«Είχα την τύχη να συναντήσω μια οικογένεια εκτοπισθέντων. Η σύντροφός μου και εγώ περάσαμε πολύ χρόνο μαζί τους και αφιερώσαμε τον εαυτό μας, για να ενημερωθούμε για την ιστορία της Ανόρθωσης και της πόλης της Αμμοχώστου και αυτοί οι άνθρωποι ήταν υπεύθυνη να μάθουμε. Ήμουν σε θέση να επισκεφθώ την Αμμόχωστο με αυτή την οικογένεια. Υπάρχουν στρατιώτες που ελέγχουν την πόλη. Η πόλη βρίσκεται σε ερείπια από το ‘74, όταν έγινε η εισβολή. Η περιοχή της παραλίας, η οποία ήταν η τουριστική και η οποία ήταν ακμάζουσα, έμεινε όπως την άφησε ο κόσμος μετά την εισβολή. Το γεγονός ότι πήγαμε εκεί, βρίσκοντας την πόλη όπως ήταν, με τα κτίρια που καταστραμμένα, μας συγκλόνισε. Μετά την εισβολή, η πόλη παρέμεινε όπως ήταν. Ένα κομμάτι ανέκαμψε και υπάρχει ζωή από ανθρώπους που ήρθαν από την Τουρκία, αλλά το υπόλοιπο μέρος, η παραλία, έμεινε πώς ήταν τότε. Οι Τούρκοι το χρησιμοποιούν, λέγεται, ως διαπραγματευτικό όρο για να επιτευχθεί μία συμφωνία για το Κυπριακό. Οι Ελληνοκύπριοι ενδιαφέρονται πολύ για την επιστροφή της πόλης, επειδή τότε ήταν η πιο όμορφη πόλη της χώρας», δηλώνει μεταξύ άλλων ο Καμπρέρα.
Η ελληνική πλειοψηφία εγκατέλειψε την Αμμόχωστο και έφυγε, εκτοπίσθηκε προς τα νότια, στο Παραλίμνι, τη Δερύνεια και τη Λάρνακα. Εν τω μεταξύ, το Βαρώσι έγινε απαγορευμένη περιοχή για όποιον δεν είναι του τουρκικού στρατού και εγκαταλείφθηκε στη μοίρα του. «Όταν έπρεπε να φύγουν από την Αμμόχωστο, σύντομα στεγάστηκαν σε ένα στρατόπεδο μέχρις ότου η επαρχιακή διοίκηση της Λάρνακας βρει λύση για τους πρόσφυγες και τελικά άρχισαν να την διαμένουν γύρω από την πόλη. Οι πλείστοι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στη Λάρνακα και στην πόλη τους συμπεριφέρθηκαν πολύ καλά», λέει ακολούθως ο Καμπρέρα.
Η Νέα Σαλαμίνα και η Ανόρθωση συνέχισαν να ζουν με τους οπαδούς τους στη Λάρνακα, 65-70 χιλιόμετρα μακριά από την πόλη τους και νιώθουν το δικαίωμα να επιστρέψουν στη γη τους και να νιώσουν μέρος της ασπίδας που βρίσκεται το σύμβολο στη φανέλα των δύο ομάδων, να βιώσουν το ντέρμπι στη φυσική τους έδρα και στην ιδιοσυγκρασία τους. Μία μικρή απόσταση από την άποψη του μεγέθους, αλλά γιγαντιαία σε όλα τα άλλα.
«Είναι αλήθεια ότι ο σύλλογος είναι κατά κάποιο τρόπο ένας τρόπος να ξαναζήσουμε αυτή την ιστορία και να μας κάνει να αντιλαμβανόμαστε πόσο άσχημα περνούσαν την εισβολή», λέει ο Καμπρέρα. «Η ψευδαίσθηση αυτών που έφυγαν είναι να επιστρέψουν μια μέρα: Η οικογένεια που συναντήσαμε, οι γονείς τους, ήταν μεταξύ εκείνων που έπρεπε να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους όταν ήρθαν οι Τούρκοι. Ακούγοντας τη μαρτυρία αυτής της οικογένειας που έπρεπε να φύγει από το σπίτι τους με το ένα χέρι μπροστά και ένα άλλο πίσω, όπως λένε, εντυπωσιάζει: Ο πατέρας της οικογένειας άφησε το σπίτι με ένα μολύβι και ένα σημειωματάριο, δεν είχε χρόνο να πάρει τίποτα άλλο, γι’ αυτούς θα ήταν πολύ σημαντικό να επιστρέψουν εκεί. Θα ήταν ένας τεράστιος συναισθηματικός παράγοντας να βρεθεί λύσει και ο κόσμος να επιστρέψει και να απολαύσει το ποδόσφαιρο στην πόλη του και όχι στη Λάρνακα, αν και περνούν καλά εκεί, αλλά παραμένει μία πόλη στην οποία ζουν προσωρινά», συνεχίζει.
Στο αφιέρωμα, υπογραμμίζεται επίσης και το μίσος που υπάρχει μεταξύ των Ελληνοκυπρίων και των Τούρκων, κάτι που όπως αναφέρεται «φάνηκε στο πρώτο παιχνίδι της ομάδας της Αμμοχώστου ενάντια σε τουρκική το 2006»: «Ήταν μια συμβολική αντιπαράθεση. Από τη μια πλευρά ο σύλλογος που εκπροσωπεί τον κυπριακό εθνικισμό, εκτοπισμένος σε μία χώρα εξ αιτίας των Τούρκων και από την άλλη μία από τις ιστορικές ομάδες της Τουρκίας. Μέσα από εξαιρετικά μέτρα ασφαλείας για την αποτροπή συγκρούσεων, το πρώτο ματς παίχτηκε στην Κύπρο. Πολλοί οπαδοί της Τραπεζούντας συνόδευσαν την ομάδα τους με τη σημαία της Τουρκίας αλλά και του ψευδοκράτους. Οι Ελληνοκύπριοι, απάντησαν με κυπριακές και ελληνικές σημαίες».
Ο συντάκτης του ρεπορτάζ, ακολούθως αναφέρεται στο επίτευγμα της νίκης της Ανόρθωσης με 3-1, κάτι το οποίο δεν πρόκειται ποτέ να ξεχάσει κανένας Ανορθωσιάτης και υπενθυμίζει πως παρά την ήττα με 0-1 στον επαναληπτικό, η «Κυρία» απέκλεισε την Τραπεζούντα από το Τσάμπιονς Λιγκ. «Πρόκειται για μία επιτυχία την οποία πανηγύρισαν και οι οπαδοί της Νέας Σαλαμίνας στα μπαρ και στις καφετέριες», αναφέρει ο Ισπανός συνάδελφος.
Καταλήγοντας, καταγράφει το γεγονός πως ποδόσφαιρο στην Κύπρο, υπάρχει και στα κατεχόμενα και διεξάγεται σε γήπεδα που αναγέρθηκαν μετά την εισβολή ή ανακαινίστηκαν, ενώ έρχονται και παίκτες από το εξωτερικό. «Παρόλα αυτά, μοιάζει με ποδόσφαιρο που παίζεται σε ένα σφραγισμένο διαμέρισμα, περικλειόμενο από πυργίσκους, συρματοπλέγματα και θάλασσα. Σαν να παίζεται σε μία άλλη χώρα, που κανένας δεν αναγνωρίζει, ούτε η ΟΥΕΦΑ, ούτε η ΦΙΦΑ και εκεί υπάρχουν ομάδες που δεν πρόκειται ποτέ να προχωρήσουν και να παίξουν εκτός των συνόρων τους. Αυτή είναι μια καταδίκη για τους συλλόγους τους, οι οποίοι παίζουν σε ένα πρωτάθλημα χωρίς ταξίδια. Χωρίς δυνατότητα αναγνώρισης από κάποιον, ζουν σε μια γη που δεν είναι δική τους», γράφει χαρακτηριστικά στην κατάληξη του αφιερώματός του ο Πάμπλο Ντουράν ο οποίος κάνει αναφορά και στην αποτυχημένη προσπάθεια για ενοποίηση των δύο Ομοσπονδιών Ποδοσφαίρου στην Κύπρο:
«Αυτή τη στιγμή, η μόνη διέξοδος για τις ομάδες στα κατεχόμενα, είναι η NF-Board (Nouvelle Fédération-Board, γνωστή ως Non-Fifa Board), μια διεθνής ένωση ποδοσφαιρικών ομάδων που δεν υπάγονται στη FIFA. Κάτω από την οργάνωση αυτή, που γεννήθηκε στο μυθικό μπαρ του “Mort subite” των Βρυξελλών το 2003, οι τουρκοκυπριακοί σύλλογοι παίζουν τους διεθνείς αγώνες τους, στη λήθη όλων, ανάμεσα στα ερείπια του Βαρωσιού και της Αμμοχώστου, μεταξύ της μελαγχολίας και της επιστροφής του παρελθόντος που θα ήταν καλύτερο στο μυαλό εκείνων που έφυγαν και που έμειναν».
Σ.σ.: Το εν λόγω ρεπορτάζ-αφιέρωμα δεν μεταφράστηκε ολόκληρο, λόγω δυσκολιών αλλά και αναφορών που είναι γνωστές σε μας. Δημοσιεύτηκε στην «Elprogreso.es» στις 28 του περασμένου Απρίλη και η ιστοσελίδα μας το κράτησε στο αρχείο της μέχρι να βρεθεί ο χρόνος για να μεταφραστεί. Οπόταν, προτού σκεφτεί κανείς να το αναδημοσιεύσει αυτούσιο στο μεγαλύτερο μέρος του, καλό είναι να σεβαστεί το χρόνο που διαθέσαμε για την επιμέλεια και τη μετάφραση και αυτός μετριέται σε μερικές ώρες.
