ΤΗΣ ΜΥΡΤΩΣ ΖΟΥΜΙΔΟΥ
Πάνω από μισό αιώνα αδιάλειπτης παρουσίας στα γήπεδα, πλάι στην αγαπημένη του ομάδα, την Ανόρθωση, ο Ανδρέας Χαπούπης, από το Κάτω Βαρώσι, είναι αναμφίβολα ένα σημείο αναφοράς για την κερκίδα των κυανόλευκων της Αμμοχώστου. Η παρουσία του στους αγώνες αποτελεί και μια αφορμή επανασύνδεσης των απανταχού παλιών και νέων Βαρωσιωτών φιλάθλων της Ανόρθωσης που συναντιούνται πια στην κερκίδα του προσωρινού τους «σπιτιού».
Μόνο που ο κύριος Ανδρέας, παρακολουθεί εδώ και δεκαετίες το ποδόσφαιρο από τις κερκίδες του γηπέδου, με τα μάτια της ψυχής και του μυαλού, καθ’ ότι από τα 28 του χρόνια απώλεσε πλήρως την όρασή του. Κι αν κανείς διερωτηθεί πως τα καταφέρνει, του εξηγεί λεπτομερώς πως ανέπτυξε δεξιότητες αλλά και ένα δίκτυο οικείων ανθρώπων που ενισχύουν την αγάπη του αλλά και την θέλησή του να δηλώνει «φανατικά» ανορθωσιάτης και παρών σε όλα.
Ένας τυφλός στην κερκίδα
Η ιστορία αγάπης του κυρίου Ανδρέα με την Ανόρθωση άρχισε όταν ήταν περίπου 2,5 ετών, έχοντας τότε την όρασή του, στον ΓΣΕ (Γυμναστικός Σύλλογος Ευαγόρας) στο Βαρώσι, όπου βρέθηκε πρώτη φορά στο γήπεδο με τον πατέρα του. ‘Όπως λέει αστειευόμενος, όχι για να τον κάνει ανθρωσιάτη, αλλά για να απαλλάξει την μητέρα του από τη ζωηράδα του. Τότε για τους Αμμοχωστιανούς που προέρχονταν από οικογένειες της δεξιάς ήταν σχεδόν… παράδοση να υποστηρίζουν την Ανόρθωση.
Έκτοτε, δεν έχασε σχεδόν κανέναν αγώνα της Ανόρθωσης. Ακόμα και όταν απομακρύνθηκε από την οικογένειά του και διέμενε στο οικοτροφείο της Σχολής Τυφλών στα μαθητικά του χρόνια «το έσκαγε» παράνομα και μετέπειτα… νόμιμα για να πάρει ταξί και να πάει στο σπίτι του τα Σαββατοκύριακα με στόχο να βρεθεί δίπλα στην ομάδα του που αγωνιζόταν.
Τον συναντήσαμε πρόσφατα στο σπίτι του στη Λευκωσία, όπου ζει με την οικογένειά του και θελήσαμε να μάθουμε πώς ένας άνθρωπος που απώλεσε την όρασή του, δεν έμεινε πίσω ποτέ και καμία στιγμή από την αγαπημένη του ομάδα. Ούτε βέβαια και από κάποια άλλη κοινωνική ή ψυχαγωγική δραστηριότητα.
Επέλεγε πάντα να πάει στο γήπεδο αντί να παραμείνει στο σπίτι και να ακούει τους αγώνες από το ραδιόφωνο. «Άλλη η χάρη της κερκίδας και του γηπέδου… Δεν έχει καμία σχέση με την ραδιοφωνική μετάδοση» μας λέει.
«Καλά κύριε Ανδρέα… πώς παρακολουθείς» τον ρωτάμε. Και μας αναλύει! Ο τρόπος είναι απλός! Στο «Αντώνης Παπαδόπουλος» διαλέγει θέση στην ανατολική (την οικογενειακή) κερκίδα, που αντιστοιχεί δύο μέτρα δεξιά του Κέντρου. Τη θέση Γ22. Γνωρίζει τους παίχτες, τη φωνή τους, το περπάτημά τους, την κίνηση στην κερκίδα, τι συμβαίνει στο γήπεδο. Είναι πολύ καλός γνώστης των κανονισμών και αυτό προσθέτει πολλά στην ευκολία της παρακολούθησης της ροής του αγώνα.Αυτό που λέμε με τα μάτια της ψυχής και του μυαλού, γεγονός που τον βοήθησε όλα αυτά τα χρόνια να μην τον απασχολεί καθόλου ότι δεν βλέπει. Μαζί του πάντα, στους εντός έδρας αγώνες όλα τα μέλη της οικογένειάς του. Δεκαπέντε εισιτήρια διαρκείας!
Μαζί του, άλλα 13 μέλη της οικογένειας του, παιδιά, εγγόνια και αδέρφια. Στην ακριβώς διπλανή του θέση πάντα τα τελευταία χρόνια ο εννιάχρονος εγγονός του. Η θέση η οποία επέλεξε λόγω του συγκεκριμένου ύψους του επιτρέπει, από τους ήχους να καταλαβαίνει πλήρως τι συμβαίνει μέσα στον αγωνιστικό χώρο. Αντιλαμβάνεται τι συμβαίνει γύρω του, από το περπάτημα των παιχτών, τις φωνές τους, την κίνηση της κερκίδας. Κι αν χάσει κάτι… ο Χαπούπης εγγονός, φροντίζει να τον ενημερώσει πλήρως για τα τεκταινόμενα.
Με την άφιξη στο γήπεδο, τον ενημερώνουν για την εντεκάδα της ομάδας του. Μόλις σφυρίξει την έναρξη του αγώνα ο διαιτητής, μαθαίνει και σε ποια πλευρά είναι ο τερματοφύλακας της ομάδας του. Αυτό τον βοηθά ν΄ αντιληφθεί για παράδειγμα, αν η ομάδα του είναι στη δεξιά πλευρά, πότε η αντίπαλη ομάδα «κατεβαίνει» και θα επιχειρήσει να σκοράρει.
Όταν η δική του ομάδα σκοράρει, πανηγυρίζει για λίγο και βγάζει από την τσέπη το τρανζίστορ για να ακούσει είτε τα σκορ άλλων αγώνων ή τον σχολιασμό της μετάδοσης του αγώνα γιατί θέλει να είναι σφαιρικά ενημερωμένος για το τι συμβαίνει στα ποδοσφαιρικά δρώμενα. Κι όπως μας λέει… στο γήπεδό πάντα, πάει με τα «γούρια» του.
Κορυφαίος Ευρωπαίος Φίλαθλος για την UEFA
O Ανδρέας Χαπούπης, απέσπασε σειρά διακρίσεων όλα αυτά τα χρόνια για την αδιάλειπτη παρουσία του στα γήπεδα. Τιμήθηκε τόσο από την Ένωση Αθλητικογράφων Κύπρου όσο και από την Κυπριακή Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου. Κορυφαία στιγμή για τον ίδιο ήταν η τιμή προς το πρόσωπό του από την UEFFA με το βραβείο του καλύτερου Ευρωπαίου φιλάθλου, στις 26 Αυγούστου του 1999 στο Μονακό, σε τελετή στο όπου παρέστη συνοδεία των δύο κόρων του. Παρέλαβε το βραβείο του από τα χέρια του γνωστού ποδοσφαιριστή Nτέιβιντ Μπέκαμ. Το βραβείο της UEFA, το «επέστρεψε» λίγα χρόνια αργότερα, στην Μεγάλη Κυρία, για να κοσμεί την τροπαιοθήκη της, παραλαμβάνοντας πίσω τον Φοίνικα της Ανόρθωσης. Τον τίτλο αυτό δεν τον κατέκτησε τυχαία. Ο κόσμος της Ανόρθωσης πάντα δηλώνει πως πρόκειται για τον καλύτερο φίλαθλο του τόπου μας που στέλνει μηνύματα αθλητοπρέπειας σε όλους αλλά και την στήριξη του στην εκάστοτε ομάδα τον προπονητή της. Είναι άλλωστε γνωστός για τα γραφτά του στο Facebook μέσα από τα οποία σχολιάζει τα τεκταινόμενα της ομάδας του, ενθαρρύνει τους παίχτες και τον προπονητή και παρακινεί τους φιλάθλους να σταθούν στο πλευρό της ομάδας του.
Πρωτοπόρος σε όλα… μια ζωή
Οι περιπέτειες με την όραση του κυρίου Ανδρέα άρχισαν πολύ νωρίς. Το αριστερό του μάτι το έχασε όταν ήταν επτά χρονών από ατύχημα με ένα γειτονόπουλο. Για χρόνια ήταν μονόφθαλμος. Έκτοτε, άλλα 11 ατυχήματα οδήγησαν στην ολική απώλεια της όρασης του στα 28 του χρόνια. Όπως λέει γνωρίζει όλα τα στάδια της απώλειας. Έζησε και ως βλέπων, και ως μονόφθαλμος και με την μισή όραση στο ένα μάτι, γεγονός που τον βοήθησε να κατανοεί πλήρως όλους τους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν προβλήματα όρασης. Μετέπειτα, οι πολύτιμες εμπειρίες αυτές αποτέλεσαν τα καλύτερα εργαλεία για να ηγηθεί της Σχολής Τυφλών «Απόστολος Βαρνάβας».
Στα 14 του χρόνια, με ελάχιστη όραση, το 1963 θα περάσει για πρώτη φορά το κατώφλι της Σχολής Τυφλών για να μάθει τον κώδικα Braille, σε μια εποχή που στην καλύτερη περίπτωση, τα παιδιά που φοιτούσαν εκεί γίνονταν τηλεφωνητές. Τελειώνοντας την Τρίτη τάξη του γυμνασίου, θέλησε να διεκδικήσει να φοιτήσει στην γενική εκπαίδευση. Με πείσμα και επιμονή τα κατάφερε σε μια εποχή που η νομοθεσία δεν προέβλεπε, ένας μαθητής με μειωμένη όραση να μπορεί να φοιτά με τους υπόλοιπους μαθητές και σαφώς δεν υπήρχε καμία υποδομή… Φρόντισε βέβαια να παλέψει να δημιουργήσει τις συνθήκες για να τα καταφέρει. Έμενε στη Σχολή Τυφλών και έκανε τις σημειώσεις και τα βιβλία του σε braille και τα πρωινά κινούσε για το σχολείο, παρέα με τον συμμαθητή του και διπλανό του στο θρανίο τον Νίκο Κατσουρίδη με τον οποίον ακόμα συνδέονται σε φιλικό επίπεδο. Σαφώς, τότε δεν έλειπαν τα πειράγματα για τις αγαπημένες τους ομάδες στο δρόμο για το σχολείο αφού ο ένας ήταν ανορθωσιάτης και ο άλλος ομονοιάτης. Όσο βρισκόταν στη Σχολή, δεν διεκδικούσε καλύτερες συνθήκες μόνο για τον εαυτό του αλλά για όλους. Και τις περισσότερες φορές με την πειθώ του τα κατάφερνε πολύ καλά.
Οι σπουδές στην Αθήνα
Μετά την αποφοίτησή του από το Γυμνάσιο μεταβαίνει στην Αθήνα και φοιτά στην Φιλοσοφική Σχολή όπου παίρνει πτυχίο το 1973 και συνεχίζει με σπουδές ιστορίας και ακολούθως συνέχισε στη Νομική Σχολή. Πρώτος των πρώτων σε όλα. Όταν αποφάσισε να πάει για σπουδές είχε ήδη απωλέσει το μέγιστο μέρος της όρασής του. Μόλις που έβλεπε να περπατήσει και να κάνει 2-3 βασικά πράγματα. Μαζί του τις πρώτες μέρες πήγε και ο πατέρας του ο οποίος την 3η ημέρα τον άφησε μόνο αφού ο κ. Ανδρέας κατάφερε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα να δικτυωθεί και να γνωρίσει κόσμο. Στην πορεία δεν έμεινε πίσω από καμία δραστηριότητα τόσο στο πανεπιστήμιο όσο και σε εκτός σε ψυχαγωγικές συνάξεις και εκδρομές. Έμενε μόνος σε διαμέρισμα που νοίκιασε γιατί όπως μας εξηγεί δεν μπορούσε να συγκατοικήσει με άλλον αφού ηχογραφούσε τα μαθήματα και με την επιστροφή του στο σπίτι απομαγνητοφωνούσε και έγραφε τις σημειώσεις του στην μηχανή του braille. Στην Αθήνα διακινείτο με ταξί ενώ σε κάποια φάση αγόρασε και δικό του αυτοκίνητο το οποίο οδηγούσαν φίλοι και φίλες του. Το αγαπημένο του Βαρώσι το είδε για τελευταία φορά τον Μάρτιο του 1974 όπου για μια πλάκα μεταξύ συμφοιτητών ήρθε τυχαία στην Κύπρο και έμεινε για ένα μήνα. H μεγαλύτερή του στεναχώρια, είναι ότι στο σπίτι του στο Κάτω Βαρώσι έμειναν τα βιβλία του τα οποία είχε στείλει από την Αθήνα με τον φίλο του Δημήτρη Δημητρίου, μεταξύ αυτών και αυτά που έγραψε ο ίδιος, «Το συντακτικό σε λαϊκή γλώσσα», «Η ψυχολογία της ανέσεως» και «Το οικογενειακό μου δέντρο».
Τον στεναχωρεί μέχρι και σήμερα η απώλεια των βιβλίων του που έμεινε στο Βαρώσι καθώς είχε εκατοντάδες τίτλους.
Ο γάμος και ο διορισμός στην εκπαίδευση
Το 1976 ο κ. Ανδρέας επιστρέφει μόνιμα στην Κύπρο, πρόσφυγας πια στη Λεμεσό μαζί με τους γονείς του και εργοδοτείται στο Υπουργείο Παιδείας. Το 1980 θα παντρευτεί την κυρία Ζωούλα από την Πάφο, νοσοκόμα στο επάγγελμα και μαζί θα αποκτήσουν τρία παιδιά. Ο ίδιος βρήκε τους τρόπους και στάθηκε δίπλα στα παιδιά του αφού το επαγγελματικό πρόγραμμα της συζύγου του ήταν ιδιαίτερα απαιτητικό. Όπως λέει μέχρι και σήμερα ένας τυφλός πρέπει να εκπαιδεύεται και πώς θα εκπαιδεύει τους άλλους να τον βοηθούν. Ακολούθως, διεκδίκησε και διορίστηκε στην εκπαίδευση σε εποχές που ήταν απαγορευτικό δια νόμου, ανάπηροι να διορίζονται. Αν και ήταν ο αριθμός 1 στον κατάλογο η περίπτωσή του έφτασε μέχρι το Υπουργικό Συμβούλιο και με απόφαση του τότε Προέδρου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου διορίστηκε. Κι εκεί πρωτοπόρος διότι ήταν ο πρώτος τυφλός που διορίστηκε και δίδαξε στη γενική εκπαίδευση. Μια τεράστια εμπειρία τόσο για τους μαθητές του, όσο και για τον ίδιο και τους συναδέλφους του. Φρόντιζε πάντα να βρίσκει τους τρόπους να ελίσσεται και να τα καταφέρνει στα καθήκοντά του. Μετέπειτα κατάφερε να αλλάξει τις σχετικές νομοθεσίες περί αρτιμέλειας και απαίτησε τουλάχιστον το 3% των διορισθέντων να είναι ανάπηροι. Τώρα υπάρχουν στην εκπαίδευση τουλάχιστον 5-6 τυφλοί.
Στην διεύθυνση της Σχολής Τυφλών
Στην εκπαιδευτική του πορεία, γύρω στο 2000 βρέθηκε στο πηδάλιο της Σχολής Τυφλών «Απόστολος Βαρνάβας» και προσπάθησε πολύ για την αναδιοργάνωση της. Να πάψει πια να λειτουργεί ως οικοτροφείο και να γίνει κέντρο το οποίο θα παρέχει εκπαιδευτικά προγράμματα για τους τυφλούς. Πεποίθηση του πάντα ήταν ότι το καλύτερο ίδρυμα, είναι χειρότερο από την χειρότερη οικογένεια. Και το πίστεψε πολύ ότι οι τυφλοί θα πρέπει να αποϊσδρυματοποιηθούν και να βγουν στην κοινωνία. Ο ίδιος βίωσε τις συνθήκες που χρειάστηκε να υπερβεί για να ζήσει μια «κανονική» ζωή όπως όλοι οι άλλοι και πίστευε πως πλέον ήταν η στιγμή να θεσπιστούν νόμοι και κανονισμοί για την ευημερία των τυφλών. Να ανοίξει δρόμους, να μοιραστεί τεχνογνωσία και εμπειρίες. Να φέρει καινοτόμα προγράμματα και τεχνολογίες που κάποτε φάνταζαν ανέφικτα. Δημιούργησε με τους συνεργάτες του 16 εκπαιδευτικά προγράμματα, έφερε τεχνολογίες ομιλούντων βιβλίων για τους τυφλούς, εισήγαγε την εκμάθηση της πληροφορικής και των υποστηρικτικών τεχνολογιών και τόσα άλλα που ο καθένας είχε μια γκάμα επιλογών να επιλέξει τον τομέα που επιθυμούσε.
Μέχρι και σήμερα που πια μοιράζει το χρόνο του μεταξύ της αγαπημένης του ομάδας και της οικογένειάς του δεν σταματά ποτέ. Και δεν χάνει ποτέ το χιούμορ του και την πίστη του στη ζωή. Μοιράζεται σε κάθε ευκαιρία τις εμπειρίες του και παρακινεί κι άλλους να διώχνουν κάθε εμπόδιο που βρίσκεται στο δρόμο τους και να ζήσουν τη ζωή τους μακριά από αποκλεισμούς. Δεν είναι ντροπή να είσαι τυφλός και ουδέποτε ο ίδιος ντράπηκε γι’ αυτό. Κι αυτό του επέτρεψε να ζήσει μια ζωή όπως ο ίδιος την επέλεξε!
Φωτογραφίες: Γιώργος Χριστοφόρου