ΤΟΥ ΙΑΚΩΒΟΥ ΚΑΚΟΥΡΗ
Πέρυσι, παραμονή Χριστουγέννων, ο συνάδελφος Πάμπος Βάσιλας είχε γράψει στον «Φιλελεύθερο» ένα συγκλονιστικό ρεπορτάζ για το πρώτο Δημοτικό Σχολείο της προσφυγιάς στο Δασάκι της Άχνας. Με μαεστρικό τρόπο ξεδίπλωσε αναμνήσεις από τα πέτρινα χρόνια των παιδιών του 1974 και φιλοξένησε δηλώσεις ενός από τους δασκάλους του σχολείου.
Ήταν ένα οδοιπορικό θύμησης και πόνου για την τιμημένη προσφυγιά αυτού του τόπου. Με πρωταγωνιστές μικρά παιδιά που καλά-καλά δεν μπορούσαν να συνειδητοποιήσουν τι συνέβαινε, αλλά στα πιο τρυφερά τους χρόνια έπρεπε να δώσουν τον αγώνα της επιβίωσης και της αξιοπρέπειας. Σε άθλιες συνθήκες διαβίωσης, στις παράγκες και τ’ αντίσκηνα που ήταν και σπίτι και σχολείο. Ήταν και υπνοδωμάτιο και αίθουσα διδασκαλίας…
Μεσ’ στο καταχείμωνο, τα παιδιά λάσπωναν μόνο και μόνο στην προσπάθειά τους να φτάσουν στην τάξη. Με βρεγμένα βιβλία και τετράδια, μελετούσαν υπό το φως της λάμπας πετρελαίου, λούζονταν μεσ’ την παγωνιά και το παιχνίδι τους ήταν πάντα μελαγχολικό. Σκηνές από το παρελθόν, αλλά τόσο κοντινές στην παγκόσμια γειτονιά μας, ακόμη και στη σύγχρονη εποχή.
Από εκείνο το αλλιώτικο και συγκινητικό ρεπορτάζ του Πάμπου Βάσιλα, καρφώθηκε στη μνήμη μου η χριστουγεννιάτικη επίσκεψη στο Δημοτικό Σχολείο του Δάσους Άχνας, μιας ελληνικής αντιπροσωπείας για να δώσει δώρα στα παιδιά. Σύμφωνα με την περιγραφή του δασκάλου, του κυρίου Αντωνάκη, μια γυναίκα δεν άντεξε και ξέσπασε σε λυγμούς. «Μην κλαις κυρία, είμαστε καλά», ήταν η γενναία και περήφανη απάντηση των παιδιών, που βούρκωσε τον δάσκαλό τους, ο οποίος τη θυμήθηκε με περίσσια συγκίνηση.
Κι ας έχουν περάσει σαράντα τόσα χρόνια. Ο κύριος Αντωνάκης θυμήθηκε, επίσης, ότι η μοναδική εκδήλωση για τους κατοίκους του προσφυγικού συνοικισμού ήταν η χριστουγεννιάτικη γιορτή του σχολείου, πάντα σε μια κατάμεστη αίθουσα. Και πάντα η γιορτή τελείωνε με την ευχή, «του χρόνου στην Άχνα, την Καλοψίδα, την Τρεμετουσιά, όλα τα σκλαβωμένα μας μέρη».
Σαράντα χρόνια μετά, άλλαξαν πολλά… Η ευχή παραμένει η ίδια, αλλά δυστυχώς «ξεθωριάζει». Τα παιδιά στο Δημοτικό Σχολείο του Δάσους Άχνας μετά το μαύρο ’74, τα παιδιά που έχασαν τα πιο όμορφα χρόνια της αθωότητας, τα παιδιά που δεν έφταιξαν σε τίποτα και σε κανένα, είναι σήμερα, λίγο πάνω-λίγο κάτω απ’ τα πενήντα. Μάλλον προσδοκούν μαζί με τις ευχές να μην ξεθωριάσουν -τουλάχιστον- οι θύμησες.
Χριστούγεννα σήμερα… Τα παιδιά μας ετοιμάζονται να ανοίξουν τα δώρα τους που είναι συνήθως νέα μοντέλα κινητών τηλεφώνων, νέα τάμπλετ και νέες πλατφόρμες ηλεκτρονικών παιχνιδιών. Θα ανταλλάξουν ευχές στα Social Media και τα μεγαλύτερης ηλικίας θα διασκεδάσουν στις καφετέριες και στα κλαμπ. Καμία ένσταση… Μόνο που δεν ζούμε στην Ελβετία ή σε κάποιο νησί της Καραϊβικής. Ζούμε στην κατεχόμενη Κύπρο και πρωτίστως, ως άτομα και ακολούθως ως Πολιτεία, έχουμε υποχρέωση να κρατήσουμε ζωντανές -τουλάχιστον- τις θύμησες. Μόνο έτσι θα έχουμε πραγματικό δικαίωμα στην ελπίδα…
Το χρωστάμε στα παιδιά του Δημοτικού Σχολείου Δάσους Άχνας λίγο μετά τον ξεσπιτωμό. Το χρωστάμε στα παιδιά των προσφυγικών συνοικισμών που ελλείψει λαμπερών χριστουγεννιάτικων δέντρων έβαζαν κλαδιά στους κάλυκες από οβίδες, όπως στη γνωστή, συγκλονιστική φωτογραφία…
