Η πορεία του Βελγίου προς τα ημιτελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου ξεκίνησε μετά από μια αποτυχία. Είκοσι χρόνια πριν, η χώρα έστειλε μια πολύ μέτρια ομάδα στο Μουντιάλ της Γαλλίας. Αν και δεν έχασε κανένα παιχνίδι, έφερε τρεις ισοπαλίες και έμεινε εκτός από τη φάση των ομίλων. Αυτό έπεισε την ομοσπονδία της χώρας ότι έπρεπε να αλλάξει κάτι.
Έτσι, οι αξιωματούχοι της πέρασαν χρόνια μελετώντας τις ακαδημίες τους και συγκρίνοντας τις με αυτές ομάδων όπως η Μπαρτσελόνα και ο Άγιαξ.
Κατάλαβαν τι έκαναν λάθος και έφτιαξαν ένα πλάνο για να το διορθώσουν. Δημιούργησαν ένα ποδοσφαιρικό κέντρο στο Τούμπιζε, λίγο έξω από τα σύνορα με τη Γαλλία. Οι μέθοδοι στις ακαδημίες των ομάδων ξαναφτιάχτηκαν από την αρχή, άνοιξαν ειδικές σχολές και πάρα πολλοί προπονητές έλαβαν καινούργια εκπαίδευση.
Πήρε λιγότερο από μια γενιά για να αρχίσει να αποδίδει το πλάνο. Παίκτες όπως ο Γιάν Βερτόγχεν, ο Τόμπι Αλντερβέιρελντ, ο Άξελ Βίτσελ και πιο μετά ο Ντε Μπρούινε, ο Λουκάκου και ο Αζάρ βγήκαν σχεδόν αμέσως.
Ξαφνικά, προπονητές από το εξωτερικό έρχονταν στο Βέλγιο για να μελετήσουν. Ομοσπονδίες από όλη την Ευρώπη αλλά και εκτός πήγαιναν για να μάθουν τι έκανε σωστά το Βέλγιο. Οι ποδοσφαιρικοί αξιωματούχοι της χώρας ήταν συχνοί προσκεκλημένοι σε σεμινάρια στο εξωτερικό. Συγκεκριμένα, η Αγγλική ομοσπονδία διοργάνωσε παρουσιάσεις πάνω στο Βελγικό μοντέλο.
Αν και αρκετές από τις λεπτομέρειες ήταν διαφορετικές, το πλάνο που ακολούθησε η χώρα μοιράζεται πολλά κοινά με αυτό της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ισπανίας.
Η Γερμανία κέρδισε το Παγκόσμιο Κύπελλο το 2014 χάρις σε ένα πρόγραμμα που άρχισε να εφαρμόζει στα τέλη της δεκαετίας του 90, όταν η εθνική ομάδα βρισκόταν στα χειρότερα της. Ο θρίαμβος της Ισπανίας το 2010 βασίστηκε σε μια ολοκληρωτική μεταμόρφωση των ακαδημιών της χώρας, εμπνευσμένη από αυτές τις Μπαρτσελόνα. Για τη Γαλλία, η ολοκλήρωση του προπονητικού κέντρου στο Κλαίρφοντεν το 1988 έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην κατάκτηση του Μουντιάλ, 10 χρόνια αργότερα.
Το Βέλγιο τώρα, βρίσκεται δύο παιχνίδια μακριά από το να μπει σε αυτή τη λίστα. Αν κατακτήσει το τρόπαιο θα είναι η μικρότερη χώρα που το καταφέρνει μετά την Ουρουγουάη το 1950 και θα γίνει παράδειγμα για το ότι με σωστή οργάνωση ακόμα και οι μικρές χώρες μπορούν να ανταγωνιστούν τις υπερδυνάμεις του παγκοσμίου ποδοσφαίρου.
Όταν το Βέλγιο έμενε εκτός από τη φάση στων ομίλων το 1998, η Κροατία μόλις άρχιζε την πορεία της προς τα ημιτελικά. Ήταν η πρώτη και μοναδική, μέχρι φέτος, φορά που το κατάφερνε ως ανεξάρτητο κράτος.
«Είχαμε αυτή τη σπουδαία γενιά και τώρα τους φτάσαμε», είπε ο Βέντραν Τσορλούκα. «Είμαστε στα ημιτελικά ξανά μετά από 20 χρόνια. Είναι κάτι πολύ σπουδαίο για τη χώρα μας».
Η ιστορία της Κροατίας ίσως και να είναι πιο αξιοσημείωτη από αυτή του Βελγίου. Η Κροατία έχει μόλις 4 εκατομμύρια πληθυσμό, ενώ αρκετοί από τους παίκτες που στελεχώνουν την τωρινή της ομάδα μεγάλωσαν μέσα στα συντρίμμια του πολέμου της Γιουγκοσλαβίας. Το ότι κατάφερε να φτάσει δύο φορές στα ημιτελικά, τόσο σύντομα μετά τον πόλεμο είναι πραγματικά εκπληκτικό.
Παρόλα αυτά, καμιά χώρα δεν προσκαλεί αξιωματούχους της Κροατικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας για να τους εξηγήσουν τα μυστικά της επιτυχίας τους.
Υπάρχει λόγος για αυτό όμως. Το Κροατικό ποδόσφαιρο βρίσκεται σε μια κατάσταση μόνιμου χάους. Δύο από τα αστέρια του φετινού Μουντιάλ, ο Λούκα Μόντριτς και ο Ντέγιαν Λόβρεν κατηγορήθηκαν για ψευδορκία στην υπόθεση του Ζντράβκο Μάμιτς, πρώην προέδρου της Ντιναμό Ζάγκρεμπ. Για χρόνια, ο Μάμιτς έλεγχε το πρόγραμμα ποδοσφαίρου της χώρας ως προσωπική του ιδιοκτησία. Τον περασμένο Ιούνη καταδικάστηκε σε 6,5 χρόνια φυλάκιση για κατάχρηση εξουσίας και φοροδιαφυγή.
Οι ομάδες της χώρας μόλις που τα βγάζουν πέρα. Η Χάιντουκ Σπλίτ, από τις παραδοσιακές δυνάμεις του πρωταθλήματος, έφτασε δύο φορές κοντά σε χρεοκοπία, ενώ η Ντιναμό Ζάγκρεμπ, υπό την ηγεσία του Μάμιτς, χρησιμοποιούσε το Τσάμπιονς Λιγκ για να διαφημίζει τους παίκτες της και να τους πουλά σε αυτόν που έκανε την μεγαλύτερη προσφορά.
Στην Κροατία δεν υπάρχει πλάνο. Δεν υπάρχει εθνικό ποδοσφαιρικό πρόγραμμα, ούτε προπονητικό κέντρο που να μαζεύει τα μεγαλύτερα ταλέντα της χώρας. Η παρουσίας της Κροατίας στα ημιτελικά του Μουντιάλ δεν είναι αποτέλεσμα οργάνωσης.
Αφού είναι έτσι τα πράγματα, τι μπορούμε να μάθουμε από το παράδειγμα της Κροατίας;
Η απάντηση βρίσκεται στο ότι, παίκτες όπως ο Λούκα Μόντριτς βελτιώνονται μέσα από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, όχι μέσω των ευκολιών που τους παρέχει η ομοσπονδία. Ότι τελικά τα εξαιρετικά ταλέντα ίσως να μην χρειάζονται εξαιρετικά γήπεδα ή τέλεια οργανωμένα προγράμματα για να φανούν.
Εκτός από αυτό, η περίπτωση της Κροατίας ίσως να είναι πιο αυθεντική από αυτή του Βελγίου. Όταν ρωτήθηκε για τους λόγους πίσω από την επιτυχία της γενιά του, ο Κέβιν ντε Μπρούινε δήλωσε ότι ο πιο σημαντικό ήταν ότι «μας δόθηκε η ευκαιρία να παίξουμε σε άλλες χώρες«.
Αυτή η εθνική Βελγίου, δεν είναι ακριβώς Βελγικής κατασκευής. Η κατασκευή της είναι Ευρωπαϊκή. Χώρες όπως η Γαλλία, η Ολλανδία, η Αγγλία έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των παικτών του Ρομπέρτο Μαρτίνεθ.
Κάποιος όμως μπορεί να δηλώσει το ίδιο και για την Κροατία. Μόντριτς, Ράκιτιτς και Πέρισιτς είναι οι παίκτες που είναι λόγω των ομάδων που έπαιξαν και παίζουν, λόγω των συμπαικτών και προπονητών που είχαν.
Μόνο το ποδοσφαιρικό παζάρι, με τα ανοικτά του σύνορα και πολλές φορές το χάος του, μπορεί να εξηγήσει τι βρίσκεται πίσω από το γεγονός ότι Κροατία και Βέλγιο βρίσκονται δύο παιχνίδια μακριά από την αιωνιότητα, τη στιγμή που παραδοσιακές υπερδυνάμεις μας αποχαιρέτησαν νωρίς. Αυτό είναι το μάθημα που μπορεί να πάρει κάποιος από αυτές τις δύο χώρες: ότι δεν υπάρχει πάντα πλάνο. Αρκετές φορές το ποδόσφαιρο είναι απλά συγκυρίες.
Μετάφραση: Στέλιος Μαραθοβουνιώτης.