Αν υπάρχει ένα χρώμα που συνδέεται με τη φανέλα της Βραζιλίας και την ένδοξη ιστορία της, αυτό είναι το έντονο κίτρινο: από το 1953 είναι η κυρίαρχη απόχρωση στις φανέλες των ποδοσφαιριστών της «χώρας του καφέ» έχοντας αντικαταστήσει το λευκό που φορέθηκε την καταραμένη ημέρα του Μαρακανάσο, όταν η Ουρουγουάη πήρε μπροστά στον λαό της το «δικό τους» Παγκόσμιο Κύπελλο.
Η κίτρινη/χρυσή φανέλα, σχεδιάστηκε λοιπόν το 1953, τρία χρόνια μετά τον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου που όλοι στη χώρα θέλουν να ξεχάσουν. Έκτοτε η κίτρινη φανέλα με το νούμερο 10που φορούσε ο Πελέ, το νούμερο 9 του Ρονάλντο και το νούμερο 11 του Ρομάριο έγιναν όλα μέρος της πλούσιας και επιτυχημένης ιστορίας της Βραζιλίας στα γήπεδα του κόσμου. Ενώ κι η εθνική ομάδα του Τίτε συνεχίζει την εντυπωσιακή πορεία της προς το Παγκόσμιο Κύπελλο, με επτά νίκες στα τελευταία επτά παιχνίδια και ένα αήττητο σερί που διαρκεί εδώ και έναν χρόνο, στη Βραζιλία ανοίγει μια συζήτηση για τη χρήση του κίτρινου χρώματος και την πολιτική σημασία που έχει τα τελευταία χρόνια.
Ο πρόεδρος Ζαΐρ Μπολσονάρο, ο υψηλότερος εκπρόσωπος του Φιλελεύθερου Κόμματος, πολιτικά τοποθετημένος στην άκρα δεξιά, έχει υιοθετήσει το κίτρινο ως χρώμα του κόμματός του και στις προεκλογικές του εκστρατείες. Για το λόγο αυτό, πολλοί Βραζιλιάνοι που είναι αντίπαλοι της πολιτικής του σκέφτονται να μποϊκοτάρουν τις κίτρινες φανέλες της Σελεσάο, για να μην επιτραπεί με οποιονδήποτε τρόπο να συνδεθεί η ομάδα με τις πολιτικές ιδέες του προέδρου της χώρας.
«Το να φοράς κίτρινο ήταν περηφάνια στο παρελθόν», είπε στο Al Jazeera ο Ιγκόρ Ραμάλιο, λάτρης του πράσινου-χρυσού. «Ήταν σύμβολο νίκης, τόσο πολύ που το χρησιμοποιούσα όχι μόνο για ποδοσφαιρικούς αγώνες, αλλά και σε κανονικές μέρες. Τώρα για πολιτικούς λόγους δεν το κάνω πια. Ο πρόεδρος έχει μετατρέψει τα κίτρινα πουκάμισα σε σύμβολο της πολιτικής του και επειδή δεν το υποστηρίζω, αρνούμαι να με μπερδέψουν με ένα από αυτά».
Ακόμη και ένας πρώην ποδοσφαιριστής της Seleção, όπως ο Βάλτερ Καζαγκράντε, με παρελθόν στην Ιταλία μεταξύ Άσκολι και Τορίνο, επέκρινε τον τρόπο με τον οποίο ο Μπολσονάρο εκμεταλλεύτηκε το χρωματικό σύμβολο της εθνικής ομάδας για πολιτικούς σκοπούς: «Το κίτρινο της φανέλας μας είναι τώρα όμηρος στη δεξιά, δεν μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε άλλο», είπε στο CNN.
Η επιλογή του χρώματος της φανέλας δεν ξεκίνησε με τους υποστηρικτές του Μπολσανάρο. Και το μακρινό 1970, η στρατιωτική δικτατορία χρησιμοποίησε την εθνική σημαία και την εικόνα της ομάδας, συνδέοντας την Βραζιλία με την ομάδα, σύμφωνα με την Carolina Fontenelle, ερευνήτρια στο Εργαστήριο Media and Sports Studies στο UERJ.
«Από τότε, η κίτρινη φανέλα γίνεται αντιληπτή ως σύμβολο. Οι άνθρωποι κοιτάζουν αυτή τη φανέλα και τη φοράνε με περηφάνια γιατί νιώθουν μέρος μιας ομάδας», εξήγησε οη Fontenelle στο «Al Jazeera».
Πριν από αυτό, κατά τη διάρκεια των ταραχών του 2013 που οι πολίτες διαμαρτυρήθηκαν για την αύξηση του κόστους ζωής, τη διαφθορά και την αστυνομική βία, η φανέλα πήρε μια άλλη όψη. «Το φορούσαν και άνθρωποι που συμμετείχαν στις ταραχές. Υπήρχε μεγάλος αριθμός ανθρώπων στους δρόμους που διαμαρτύρονταν για πολλά πράγματα, συμπεριλαμβανομένων των χρημάτων που δαπανήθηκαν για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2014. Το 2018, είχαμε τους ακροδεξιούς να φορούν τη φανέλα», πρόσθεσε. «Έτσι, όσοι δεν συμφωνούν με αυτό αρχίζουν να ντρέπονται. Η φανέλα δίνει την αίσθηση ότι ανήκεις σε μια ομάδα και αυτή η αίσθηση χάνεται όταν χρησιμοποιείται από μια πολιτική ομάδα που δεν υπερασπίζεται τις μειονότητες».
😷Boa, minha tia!!!!!🇧🇷
Vamos tomar de volta a nossa linda bandeira que está de posse dessa Trupe e admiradores lunáticos, inconsequentes !#DevolvamNossaBandeira 🇧🇷 pic.twitter.com/vciImjo07F— Braz Neri Jr. (@brazneri_) May 30, 2021
#DevolvamNossaBandeira
Μόλις πριν από δύο χρόνια, μια εκστρατεία, με επικεφαλής τον συγγραφέα και σκηνοθέτη Joao Carlos Assumpcao, ζήτησε από την εθνική ποδοσφαιρική αρχή να καταργήσει τη διάσημη κίτρινη φανέλα και να φέρει πίσω την λευκή και μπλε φανέλα.
«Είμαστε σε μια φρικτή κατάσταση με μια φρικτή κυβέρνηση που έχει κλέψει τη σημαία μας», είχε πει τότε ο Assumpcao. Αρκετές φιλοδημοκρατικές ομάδες, συμπεριλαμβανομένης της εφημερίδας Folha de Sao Paulo, προσπάθησαν να διαχωρίσουν το χρώμα με την ακροδεξιά εκστρατεία.
Το 2020, μετά από εκστρατείες των υποστηρικτών του Μπολσονάρο στο Ανώτατο Δικαστήριο και στο Κογκρέσο, προέτρεψε τους αναγνώστες του να φορέσουν κίτρινο χρώμα ως μέρος της εκστρατείας διάσπασης. Το #DevolvamNossaBandeira (#GiveBackOurFlag) έλαβε επίσης την υποστήριξη πολλών πολιτικών προσωπικοτήτων.
«Το ποδόσφαιρο είναι για όλους, δεν μου αρέσει [η φανέλα] να χρησιμοποιείται από ανθρώπους που προωθούν τον ρατσισμό, τον σεξισμό και τις διακρίσεις», είπε στο «Al Jazeera» ο Ademir Takara, βιβλιοθηκάριος και ιστορικός στο Μουσείο Ποδοσφαίρου στο Σάο Πάολο.
«Η φανέλα είναι το αντίθετο από αυτό. Αντιπροσωπεύει την ενότητα και δεν χρησιμοποιείται για αυτόν τον σκοπό. Υπάρχει μια στοργική σχέση μεταξύ των ανθρώπων και της φανέλας – το όμορφο παιχνίδι συνδέεται με κάτι που αντιπροσώπευε. Από το 2013, έχει γίνει πολιτικό σύμβολο περισσότερο από ποτέ. Χρησιμοποιείται από ανθρώπους με διαφορετικές ιδέες που ήθελαν κάτι να τους ενώσει και η φανέλα ήταν το πιο εύκολο και δυνατό πράγμα που είδαν».