Θεωρητικά, οι σκάουτερς των μεγάλων ομάδων της Πρέμιερ Λίγκ, της Λα Λίγκα και των άλλων μεγάλων πρωταθλημάτων θα έπρεπε να είναι αντίπαλοι. Όμως, πολλοί από αυτούς έχουν σχέσεις μεταξύ τους που διαρκούν χρόνια. Πέρασαν μήνες ταξιδεύοντας μαζί, στα ίδια παιχνίδια, παρακολουθώντας τους ίδιους παίκτες.
Ενώ το Μουντιάλ πλησίαζε, τηλεφωνήθηκαν μεταξύ τους για να δουν ποια ήταν τα σχέδια τους για τη διοργάνωση. Η απάντηση ήταν σχεδόν η ίδια για όλους. Κανείς δεν σχεδίαζε να κάνει ψώνια στη Ρωσία. Το Παγκόσμιο Κύπελλο είναι η αθλητική διοργάνωση με τους παραπάνω θεατές στον πλανήτη. Μαζεύει τηλεθεάσεις που φτάνουν το 1 δισεκατομμύριο. Χιλιάδες άνθρωποι ξοδεύουν περιουσίες για να δώσουν το παρόν τους και να υποστηρίξουν τη χώρα τους.
Για τους σκάουτερ που ανήκουν στην ελίτ του αθλήματος είναι απλά ένα δευτερεύον γεγονός. Όλοι θα το παρακολουθήσουν, φυσικά, και επαγγελματικά αλλά και για διασκέδαση. Κάποιες ομάδες έστειλαν προσωπικό στη Ρωσία για να εξετάσουν υποψήφιους μεταγραφικούς στόχους.
Κανένας τους όμως δεν πιστεύει ότι το Μουντιάλ θα τους φανερώσει κάτι που δεν ξέρουν. Στη Σαμάρα, στο Σαράνσκ και στην Αικατερινούπολη δεν θα βρεις πολλούς σκάουτερς. Οι μεταγραφικοί σχεδιασμοί των ομάδων δεν εξαρτούνται πλέον από το ποιος παίκτης θα εντυπωσιάσει για ένα μήνα.
«Αν περιμένεις το Παγκόσμιο Κύπελλο για να πάρεις αποφάσεις, σημαίνει ότι δεν κάνεις τη δουλειά σου καλά», είπε ένας επικεφαλής τμήματος σκάουτινγκ σε μεγάλη ομάδα της Πρέμιερ Λίγκ, ο οποίος θέλει να μείνει ανώνυμος.
Τα πράγματα όμως δεν ήταν πάντα έτσι. Το καλοκαίρι του 1994, ο προπονητής της Τότεναμ Οσβάντο Αρντίλες διοργάνωσε μια συνέντευξη τύπου για να παρουσιάσει τη νέα μεταγραφή της ομάδας του, το Ρουμάνο εξτρέμ Ίλιε Ντουμιτρέσκου. Λίγες μέρες πριν, ο πρώην προπονητής του Απόλλωνα είχε βγάλει μάτια με την απόδοση του στο Μουντιάλ των ΗΠΑ ως μέλος μιας εξαιρετικής Ρουμανίας που έφτασε μέχρι τα προημιτελικά.
«Μου άρεσε τόσο πολύ που τον αγόρασα αμέσως», είπε ο Αρντίλες όταν ρωτήθηκε για το κατά πόσο οι εμφανίσεις του Ντουμιτρέσκου στο Μουντιάλ, επηρέασαν την απόφαση του. Τώρα, χάρη στην τεχνολογία και στην ανάπτυξη του σκάουτινγκ και της ανάλυσης, ο μεταγραφικός σχεδιασμός των ομάδων δεν βασίζεται πάνω σε μια διοργάνωση ενός μήνα.
Λόγω της τεχνολογίας, ο κόσμος φαντάζει μικρότερος απ’ ότι ήταν ποτέ. Πουθενά δεν είναι πολύ εξωτικά ή παράξενα. Οι ομάδες όχι μόνο διαθέτουν πολύ ανεπτυγμένα δίκτυα σκάουτινγκ σε όλο τον κόσμο αλλά μπορούν να παρακολουθούν τους στόχους τους από απόσταση, στην άνεση των γραφείων τους χάρη σε προγράμματα όπως το Wyscout, InStat και Scout 7.
Αρκετές ομάδες δημιούργησαν αλγόριθμους οι οποίοι μπορούν να υπολογίσουν το πόσο καλά, για παράδειγμα, πρέπει να παίξει ένας παίκτης στη Ρουμανία για να μπορέσει να είναι ισάξιος με ένα μέτριο παίκτη στην Ιταλία.
Επίσης, έχουν τη δυνατότητα να μαζεύουν δεδομένα για τους υποψήφιους στόχους τους για χρόνια. Ένας σκάουτερ υπολογίζει ότι η ομάδα του παρακολουθεί κάθε παίκτη που την ενδιαφέρει για 7 χρόνια, μέσο όρο. Κανένας παίκτης στο Παγκόσμιο Κύπελλο δεν είναι άγνωστος. «Πρέπει να γνωρίζουμε κάθε αθλητή εκεί», είπε.
Το 1994, ο Αρντίλες και ο βοηθός του Στίβ Πέριμαν πίστευαν ότι οι εμφανίσεις ενός παίκτη στο Μουντιάλ ήταν μια ευκαιρία για να κρίνουν τις πραγματικές του ικανότητες. Τώρα, όχι μόνο δεν είναι αναγκαίο αυτό αλλά πολλοί θεωρούν ότι είναι και αδύνατο.
«Οι διεθνείς διοργανώσεις έχουν διαφορετικό ρυθμό και κάποιες φορές χρειάζονται διαφορετικές ικανότητες από το ποδόσφαιρο σε επίπεδο συλλόγων», είπε ο Σάϊμον Γουίλσον, ο οποίος δούλεψε σε αρκετές ομάδες της Πρέμιερ Λίγκ, συμπεριλαμβανομένων των Μάντσεστερ Σίτι και Σαουθάμπτον. «Δεν είναι πάντα ο καλύτερος οδηγός».
Για τις περισσότερες ομάδες, οι διοργανώσεις που τους είναι πιο χρήσιμες δεν έχουν τόση αίγλη όση το Μουντιάλ: είναι οι διεθνείς διοργανώσεις για νέους σε όλο τον πλανήτη, οι διασυλλογικές διοργανώσεις σε Ασία, Αφρική, Βόρεια, Κεντρική και Νότια Αμερική.
«Το άλλο πρόβλημα με το Παγκόσμιο Κύπελλο είναι το τάιμινγκ», είπε ο Γουίλσον. «Οι περισσότερες ομάδες θα έχουν ήδη βρει τους στόχους τους για την επόμενη μεταγραφική περίοδο από καιρό. Θα έχουν σχεδόν όλη τη δουλειά τελειωμένη. Τα τμήματα σκάουτινγκ δεν μπορούν να σκέφτονται τόσο βραχυπρόθεσμα».
Αυτά όλα δεν σημαίνουν ότι το Μουντιάλ δεν επηρεάζει καθόλου το μεταγραφικό παζάρι. Η 21st Club, εταιρεία που δίνει συμβουλές σε ομάδες, υπολόγισε ότι ένα γκολ σε Παγκόσμιο Κύπελλο αυξάνει την τιμή ενός παίκτη κατά 15%. Αυτό ίσως να εξηγεί, για παράδειγμα, τη βιασύνη της Λίβερπουλ να υπογράψει τον Ναμπίλ Φεκίρ πριν τη διοργάνωση, και την επιμονή της Λυών για να γίνει η μεταγραφή μετά το Μουντιάλ.
Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες στα Μουντιάλ που μπορούν να επηρεάσουν τις μεταγραφές. Το 2014 η Ρεάλ αγόρασε τον Χάμες Ροντρίγκεζ μετά τις εκπληκτικές του εμφανίσεις στη Βραζιλία όπου αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ. Αναμφίβολα, η Ρεαλ είχε στα υπόψιν της τον Κολομβιανό μέσο για πολλά χρόνια, όμως η εκπληκτική του παρουσία στο Μουντιάλ και η φήμη που μάζεψε για τον εαυτό του, ανάγκασε τον Φλορεντίνο Πέρεθ να τον υπογράψει άμεσα. Ο πρόεδρος της βασίλισσας ήθελε τον Χάμες τόσο και σαν ποδοσφαιριστή όσο και σαν σούπερ σταρ.
Και οι επιθυμίες των προπονητών παίζουν, φυσικά, το ρόλο τους. «Οι σκάουτερς παρακολουθούν το Μουντιάλ σε βίντεο, από απόσταση», λέει ο Γουίλσον, «όμως οι προπονητές και οι τεχνικοί διευθυντές πάνε εκεί αυτοπροσώπως είτε για να δικτυωθούν καλύτερα, είτε ως οπαδοί είτε ως σχολιαστές σε τηλεοπτικά κανάλια».
Εκεί, τείνουν να ερωτεύονται παίκτες που τους κινούν το ενδιαφέρον. Κάτι σαν σύντομοι, καλοκαιρινοί έρωτες. Αυτό μπορεί να περιπλέξει όλη τη δουλειά που κάνουν οι σκάουτερς. «Κάποιες φορές, όταν επιστρέφουν πίσω, πρέπει να τους αλλάξεις γνώμη», είπε ο Γουίλσον. Όπως και οι οπαδοί, έτσι και οι παίκτες, οι προπονητές και οι τεχνικοί διευθυντές μπορούν να παρασυρθούν από την ευφορία και τον ενθουσιασμό που προκαλεί ένα Παγκόσμιο Κύπελλο. Είναι δύσκολο να αντισταθεί κάποιος στη μαγεία του. Όχι όμως οι σκάουτερς.
Μετάφραση: Στέλιος Μαραθοβουνιώτης.