ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ
Τέλειωσαν χθες οι 23οι Πανευρωπαϊκοί αγώνες στίβου, που φιλοξενήθηκαν στο Άμστερνταμ. Θέλω πρώτα να συγχαρώ όλους τους αθλητές της Κύπρου μας για την παρουσία τους και τις επιδόσεις τους. Δεν θα καταπιαστώ ιδιαίτερα με αγωνιστικά θέματα και αγωνιστικό σχολιασμό, όπως έχω πλειστάκις δηλώσει, αλλά με κάτι που έχει αρχικά θίξει ο καλός φίλος αθλητικογράφος Αργύρης Αργυρού σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης και αφορά την αλματώδη άνοδο των Τούρκων στον πίνακα των μεταλλίων.
Κοιτάζοντας την τελική κατάταξη στον πίνακα μεταλλίων, τις πρώτες θέσεις κατέλαβαν οι Πολωνία, Γερμανία, Αγγλία και Τουρκία, τόσο σε αριθμούς χρυσών μεταλλίων όσο και σε συνολικούς αριθμούς μεταλλίων. Ενδεικτικά αναφέρω ότι στη φετινή διοργάνωση, ένα από τα μεγάλα ονόματα του Ευρωπαϊκού Στίβου, η Ρωσία, έμεινε εκτός λόγω της γνωστής τιμωρίας για παραβίαση του κώδικα Αντί- Ντόπινγκ της WADA, ενώ η Γαλλία, άλλη μια παραδοσιακή δύναμη του Ευρωπαϊκού στίβου, κατέληξε στην 5η θέση.
Επιλεκτικά θα σχολιάσω τη συμμετοχή της Τουρκίας και θα σημειώσω ότι η Τουρκία αγωνίστηκε στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα φέτος με 55 αθλητές, κατακτώντας 12 συνολικά μετάλλια, 4 χρυσά, 5 αργυρά και 3 χάλκινα. Κατέλαβε την τέταρτη θέση στον πίνακα των μεταλλίων, έχοντας τη δεύτερη πιο ψηλή συνολική συγκομιδή μεταλλίων. Μια Τουρκία, που στο προηγούμενο Πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα, το 2014, είχε αγωνιστεί με 29 αθλητές (σχεδόν τους μισούς σε σχέση με φέτος) κερδίζοντας μόνο ένα μετάλλιο και συγκεκριμένα ένα χάλκινο και καταλαμβάνοντας έτσι την 23η θέση στους αγώνες. Το 2012 είχε αγωνιστεί με 44 αθλητές κερδίζοντας 5 μετάλλια και το 2010 με 20 αθλητές, κερδίζοντας μόνο 3 μετάλλια.
Τέτοια αλματώδης πρόοδος και μάλιστα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, δεν ήταν αμιγώς αποτέλεσμα σκληρής και μεθοδικής δουλειάς από τους ιθύνοντες του στίβου στην Τουρκία, παρά μάλλον σαφής επιτυχία του σχεδιασμού εξωτερικής πολιτικής της Κυβέρνησης Ερντογάν στην Τουρκία. Δεν εξηγείται διαφορετικά η μαζική και συντονισμένη πολιτογράφηση Αφρικανών και άλλων εθνικοτήτων αθλητών (έτοιμων και καταξιωμένων αθλητών) οι οποίοι, αγωνιζόμενοι με τα χρώματα της Τουρκίας, κατάφεραν να τετραπλασιάσουν (400% αύξηση) τα μετάλλια της χώρας τους σε Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα, σε σχέση πάντοτε με την αμέσως προηγούμενη διοργάνωση.
Με δόση χιούμορ, ομολογώ ότι η κατάσταση προσομοιάζει μια αρμόζουσα ατάκα της κλασσικής θεατρικής παράστασης «Μιας πεντάρας νιάτα»: «Αν θες παιδί και γρήγορα, έπαρε γυναίκαν έγκυον».
Ο αθλητισμός ανέκαθεν υπήρξε όχημα προβολής, πολιτικοποίησης και προπαγάνδας. Πηγαίνοντας πίσω στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς αγώνες, στην Ολυμπιάδα του Βερολίνου το 1936, στις αμέτρητες αθλητικές «θηριωδίες» (βλέπε ντοπάρισμα αθλητών μέχρι εσχάτων για χάρη της νίκης και της διεθνούς προβολής) των χωρών-μελών του πρώην ανατολικού μπλοκ, την ανταλλαγή μποϊκοτάζ συμμετοχής μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ στις αρχές της δεκαετίας του 1980, μέχρι και στην πρόσφατη αλλαγή του παγκόσμιου αθλητικού γίγνεσθαι, δια μέσω του Νόμου του Μπόσμαν και της παγκοσμιοποίησης του αθλητισμού με την έκρηξη σε θέματα ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης, με την ταυτόχρονη επένδυση δισεκατομμυρίων στο προϊόν και στη βιομηχανία του αθλητισμού.
Προφανώς η Τουρκία εκτίμησε τα πιο πάνω με το δικό της μοναδικό, επεμβατικό τρόπο και ενήργησε βασισμένη σε ένα μοντέλο παρωχημένων εποχών. Μια Τουρκία που εδώ και χρόνια κτυπά ανεπιτυχώς την πόρτα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μια Τουρκία που εδώ και καιρό άνοιξε μέτωπο με τους Άραβες, τους Σύριους και τους Αρμένιους. Μια Τουρκία που για 42 χρόνια καταπατεί κάθε έννοια διεθνούς δικαίου και νομιμότητας με τη συνεχιζόμενη στρατιωτική κατοχή της Κύπρου μας. Μια Τουρκία αδιάλλακτη, που έκλεισε πρόσφατα τα σύνορα της σε εκατομμύρια πρόσφυγες, προκαλώντας διεθνές χάος σε όλα τα μήκη και πλάτη της Ευρώπης, πιέζοντας για ίδιον όφελος και ανταποδοτικά μέτρα. Μια Τουρκία που συχνότατα προκαλεί την Ελλάδα αμφισβητώντας τα διεθνή χωρικά ύδατα, το δίκαιο των θαλασσών και την εδαφική ακεραιότητα των Ελλήνων. Μια Τουρκία απομονωμένη, που στο ενδεχόμενο απώλειας των συμμάχων της στο ΝΑΤΟ αναγκάστηκε να απλώσει χέρι συμφιλίωσης και συνεργασίας προς το Ισραήλ. Ακόμη και προς τη Ρωσία, που μέχρι πρόσφατα την απειλούσε με επεμβατικά μέτρα και πολεμική σύρραξη.
Η πολιτογράφηση έτοιμων αθλητών από προηγμένες αθλητικά χώρες σε σχέση με την ίδια την Τουρκία πάντοτε, οι αθλητικές επιτυχίες σε Ευρωπαϊκό, πιθανώς και Ολυμπιακό επίπεδο οσονούπω, οτιδήποτε παρά τυχαίες μπορούν να χαρακτηριστούν.
Το νέο προφίλ που φτιάχνει η Τουρκική κυβέρνηση, οι νέες πολιτικές επιδιώξεις και σχέδια (σίγουρα άγνωστα προς τον γραφών) έχουν ανάγκη έξωθεν καλής μαρτυρίας, που εκφράζεται ποικιλοτρόπως μέσα από αθλητικές επιτυχίες. Η παρουσία της εθνικής ποδοσφαιρικής ομάδας στα τελικά του Euro 2016 στη Γαλλία ήταν μια από αυτές, όπως και η πρόκριση της γυναικείας καλαθοσφαιρικής ομάδας στην Ολυμπιάδα του Ρίο 2016. Οι ατομικές επιτυχίες και μετάλλια των «Τούρκων» αθλητών στο Πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα στίβου ήταν άλλη μια «παράσταση», το αποτέλεσμα της οποίας δεν είναι άλλο από τον Τουρκικό εθνικό ύμνο και την Τουρκική σημαία να παρελαύνουν ασταμάτητα από τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και να μονοπωλούν το διεθνές αθλητικό ενδιαφέρον. Η εθνική υπερηφάνεια, η καλλιέργεια κυριαρχίας αλλά και ανωτερότητας, βρήκε υλοποίηση και εφαρμογή μέσα από τον αθλητισμό.
Αν και προσωπικά η πρακτική και πολιτική της Τουρκίας με βρίσκει καθόλα συνειδητοποιημένο, δεν μπορώ παρά να αγωνιώ για το αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής σε βάθος χρόνου. Τόσο σε αθλητικό επίπεδο σχετικά με την αντανάκλαση που έχει και θα έχει στο διεθνές αθλητικό στερέωμα και στο διεθνή αθλητικό ανταγωνισμό, όσο φυσικά και στις πολιτικές επιδιώξεις και επιτυχίες των Τούρκων που θα βασιστούν στις αθλητικές τους επιτυχίες, ως προπομπός.