THΣ ΔΕΣΠΟΙΝΑΣ ΨΥΛΛΟΥ
«Γεννήθηκα πρόσφυγας», μου είπε και εξήγησε το λόγο για τον οποίο ένας 28χρονος συμμετέχει σε έναν ημιμαραθώνιο στο Βελιγράδι, κουβαλώντας το σύνθημα «Τρέχω για την κατεχόμενη πατρίδα μου. Τρέχω για την ελευθερία».
Ο Σταύρος Ζαχαρία έχει καταγωγή από την Αμμόχωστο, αλλά γεννήθηκε και μεγάλωσε σε ένα προσφυγικό συνοικισμό στη Λάρνακα. Το σχολείο του και αυτό προσφυγικό, οι μνήμες του επίσης. Διότι, όπως αναπολεί, τα απογεύματα μετά το σχολείο τα περνούσαν όλα τα παιδιά μαζί με εκτοπισμένους ανθρώπους, που ο πόλεμος και η ματαιοδοξία των κυβερνώντων ξεκλήριζαν τις γενιές τους.
«Μεγαλώσαμε με παππούδες», περιέγραψε, καθώς όσοι είχαν τη δυνατότητα εργάζονταν. Ο Σταύρος, άκουγε όλε εκείνες τις ιστορίες. Έβλεπε τις πληγές του ανθρώπου που διώχθηκε από το σπίτι του. Βιώματα που τον ακολούθησαν σε κάθε βηματισμό, που τον βάρυναν και που η συγκυρία το έφερε να εκφραστούν. Πριν από ένα χρόνο έτρεξε για πρώτη φορά, οπόταν και κατάλαβε πως για κάθε επόμενη θα έτρεχε με ένα μοναδικό σκοπό, για ένα κομμάτι γης που μάτωσε, θα έτρεχε «ως την Κερύνεια».
«Υπάρχει μια ιστορία που έχω ακούσει δεκάδες φορές από τη γιαγιά μου», μια ιστορία που σχετίζεται με απλά και καθημερινά πράγματα. Η οικογένεια της μητέρας του βιοπορίζονταν από τα προϊόντα που παρήγαγε το περιβόλι τους, στο οποίο βρίσκονταν και 150 πορτοκαλιές. Η γιαγιά του, πρώτη φορά αγόρασε πορτοκάλια ως πρόσφυγας. Ήταν σοκαρισμένη διότι τα ζύγιζαν! Διότι η πώληση γινόταν με το κιλό. «Όταν τελικά τα πήρε στο σπίτι, κάθισαν τα εφτά αδέλφια γύρω από το τραπέζι και κοιτούσαν τη σακούλα, όμως κανείς δεν άπλωσε το χέρι του».
Εξιστορήσεις υπάρχουν και από την οικογένεια του πατέρα του, ο οποίος έμεινε αιχμάλωτος πολέμου στα Άδανα για 113 ημέρες. Η επιρροή ήταν έντονη. «Είμαστε ξένοι», είπε, και με αφορμή τα Χριστούγεννα που πλησιάζουν, ανέφερε πως οι γιορτινές ημέρες σημαίνουν διαδρομές με το αυτοκίνητο από τη μια άκρη της Κύπρου στην άλλη. Κάποιοι συγγενείς στη Λεμεσό, η θεία στον Ψευδά, οι φίλοι κάπου αλλού. «Δεν υπάρχει χωριό. Αυτό είναι το παράπονό μου».
Ο Σταύρος έτρεξε για πρώτη φορά πριν ένα χρόνο, στον μαραθώνιο της Λεμεσού για μόλις 5 χιλιόμετρα, όπου συμμετείχε μαζί με την εταιρία του. «Ένιωσα τρομερή ευφορία», σημείωσε, με αποτέλεσμα να αποφασίσει μαζί με τον παιδικό του φίλο, τον Μιχάλη Θεοδούλου, να εντάξουν το τρέξιμο στη ζωή τους. Μόνο που ο κάθε επόμενος αγώνας, θα ήταν για την ελευθερία. Έτσι, πέντε μήνες αργότερα, έτρεξε στον ημιμαραθώνιο 21 χλμ Βελιγραδίου-Τεργέστης. «Ήμουν στο εικοστό χιλιόμετρο, τραυματισμένος και περνούσα πάνω από τον ποταμό Σάβα. Το γόνατό μου καιγόταν, μα το “Running for our Occupied Island”, που ήταν γραμμένο στο μπλουζάκι μου, ήταν πολύ βαρύ για να με αφήσει να σταματήσω τον αγώνα».
Η προσπάθεια συνεχίστηκε. Δεν έχει περάσει ούτε μήνας από τη δεύτερη συμμετοχή σε ημιμαραθώνιο. Αυτή τη φορά δίχως τραυματισμούς και με καλούς χρόνους, στη Βαλένθια. Στη φανέλα του, γραμμένες οι ίδιες λέξεις. Περίπου 1.097 μέτρα πριν από το τέλος, έβγαλε από τη τσάντα του ένα λευκό πανί, με σύνθημα: «Θέλω να τρέξω ως την Κερύνεια». Τα γόνατά του λύγισαν και βρέθηκε δακρυσμένος στο έδαφος. «Έτρεξα κρατώντας το, ήταν τόσο έντονη η επιθυμία εκείνη τη στιγμή». Μπορούσε να διασχίζει τις άλλες χώρες, δίχως οδοφράγματα, έγγραφα, ταυτότητες. Αδυνατούσε όμως στην Κύπρο.
«Μέχρι να γυρίσουν σπίτι τους, είμαι κι εγώ Κερυνειώτης»
«Δηλώνω Κερυνειώτης», είπε, αν και έχει καταγωγή από την Αμμόχωστο, εξηγώντας ότι το σύνθημα «Θέλω να τρέξω ως την Κερύνεια», δεν ήταν τυχαίο. «Έχει γίνει στοχευμένα μια Αμμοχωστοποίηση στο Κυπριακό. Ως πρόσφυγας, δείχνω την αλληλεγγύη μου. Διότι με θρασύτητα, η εκάστοτε πολιτική ηγεσία είπε στους Κερυνειώτες πως δεν πρόκειται να επιστρέψουν στο χωριό τους. Είναι καταπάτηση δικαιωμάτων να στερούν από τους ανθρώπους να ζήσουν στη γη τους. Γι’ αυτό το λόγο, μέχρι να γυρίσουν στο σπίτι τους, θα είμαι και εγώ Κερυνειώτης, αφού τους ξέχασαν όλοι».
Εκείνο που αναζητά ο Σταύρος για την Κύπρο, είναι μια διαδρομή ελεύθερη. Σε ένα ελεύθερο νησί. «Να ζεις νησιώτης στον τόπο σου. Χωρίς στρατούς και χωρίς διαχωρισμούς φυλετικούς ή θρησκευτικούς». Αυτή είναι η προσπάθεια του Μιχάλη και του Σταύρου. Το ταξίδι για τον επόμενο ημιμαραθώνιο έχει ήδη σχεδιαστεί. Τον ερχόμενο Μάιο θα είναι και πάλι στην Τεργέστη και το Νοέμβριο του 2018, θα τρέξουν στον πρώτο τους μαραθώνιο αγώνα (42 χλμ) στην Αθήνα. Όμως πλέον οι δύο δρομείς, επιθυμούν να μεγαλώσει η ομάδα τους, να αυξηθούν οι συνοδοιπόροι τους και να μετατραπούν σε ένα κίνημα, στο οποίο όλοι θα τρέχουν για τον ίδιο σκοπό.